Thầy cô trường sẽ hướng dẫn soạn bài Viết bài làm văn số 5: Nghị luận văn học để các bạn cùng tham khảo.
Bài soạn số 1 – Soạn bài Viết bài làm văn số 5: Nghị luận văn học
Đề 1: Trong một bức thư bàn luận về văn chương, Nguyễn văn Siêu có viết: “Văn chương […] có loại đáng thờ, có loại ko đáng thờ. Loại không đáng thờ là loại chỉ chuyên chú ở văn chương. Loại đáng thờ là loại chuyên chú ở con người“. Hãy phát biểu ý kiến về quan niệm trên.
Bài làm cần có các nội dung sau:
– Phân tích lí giải hai loại văn chương: “Chỉ chuyên chú ở văn chương” và loại “Chuyên chú ở con người“.
+ Thế nào là văn chương “Chỉ chuyên chú ở văn chương“?
Đó là loại văn chương chỉ biết có nó, tức là coi hình thức nghệ thuật là trên hết, nhà văn khi sáng tác chỉ chăm lo cái đẹp của hình thức, không mấy chú ý đến nội dung tư tưởng và không quan tâm đến đời sống,vân mệnh con người, không có trách nhiệm đối với xã hội.
+ Thế nào là văn chương “chuyên chú ở con người“?
Đó là loại văn chương quan tâm trước hết đến cuộc sống con người vì con người, coi giá trị chủ yếu của văn chương ở chỗ nó có ích cho cuộc đời.
– Nêu ý kiến về quan niệm của Nguyễn Văn siêu:
+ Vì sao loại đáng thờ là loại “Chuyên chú ở con người” chứ không phải loại “Chuyên chú ở văn chương“?
NVS muốn nói đến chân giá trị của văn chương . Nếu văn chương không quan tâm đến con người thì văn chương sẽ tự đánh mất mình. Áng văn hay phải là áng văn tâm huyết của người cầm bút. Cái tâm thường nuôi dưỡng, phát huy cái tài.
– Liên hệ đến các nhà văn có cùng quan điểm như NVS.
Đề 2: Buy-phông, nhà văn Pháp nổi tiếng, có viết: “Phong cách chính là người.” Anh (chị) hiểu ý kiến trên như thế nào?
Cần lưu ý những ý chính sau:
– Phong cách chính là nét độc đáo và phần đóng góp riêng của nhà văn cho đời sống văn học.
– Phong cách bao gồm cả phương diện nội dung và nghệ thuật:
+ Độc đáo về nội dung thể hiện ở quan niệm về cuộc sống và con người từ việc lựa chọn đề tài, xác định chủ đề, cách lí giải những vấn đề về cuộc sống và con người … .
+ Độc đáo về nghệ thuật thể hiện ở phương thức biểu hiện, ở việc lựa chọn các thủ pháp nghệ thuật, tổ chức kết cấu, sử dụng ngôn ngữ … .
– Điều thú vị khi đọc tác phẩm văn học là phát hiện được những nét độc đáo trong phong cách của mỗi nhà văn.
Đề 3: Anh (chị) hãy bày tỏ quan điểm của mình về ý kiến của nhà văn Pháp La Bơ-ruy-e: “Khi một tác phẩm nâng cao tinh thần ta lên và gợi cho ta những tình cảm cao quý và can đảm, không cần tìm một nguyên tắc nào để đánh giá nó nữa: đó là một cuốn sách hay và do một nghệ sĩ viết ra“.
Cần làm rõ một số ý sau:
– Tiêu chí để đánh giá một tác phẩm hay, theo La Bơ-ruy-e, là giá trị giáo dục của tác phẩm đó.
– Giá trị giáo dục của tác phẩm văn học: “Nâng cao tinh thần“, gợi: “Những tình cảm cao quí và can đảm” của con người.
Một số Đề bài tham khảo và gợi ý làm bài khác
Đề 1: Nền văn học Việt Nam sau Cách mạng tháng Tám 1945 là “Nền văn học chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn“. Anh (Chị) hãy trình bày ý kiến của mình về nhận định trên.
Cần nêu được một số ý sau:
– Sử thi và lãng mạn là gì?
– Vì sao văn học Việt Nam sau Cách mạng tháng Tám lại “Chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn“?
(Dựa vào những nội dung đã trình bày trong bài Khái quát văn học Việt Nam từ sau cách mạng tháng Tám năm 1945 đến hết thế kỉ XX.)
+ Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn đã thể hiện trong các tác phẩm văn học Việt Nam sau cách mạng tháng Tám như thế nào? (Cần dẫn ra và phân tích được đặc điểm sử thi và lãng mạn qua nhiều tác phẩm thơ và văn xuôi đã được học ở SGK ngữ vănlớp 9: Làng (Kim Lân), Những ngôi sao xa xôi (Lê Minh Khuê) … còn lại chủ yếu là những tác phẩm thơ và văn xuôi trong chương trình 12: Tây Tiến (Quang Dũng), Đất nước (Nguyễn Đình Thi), Những đứa con trong gia đình (Nguyễn Thi), Rừng xà nu (Nguyễn Trung Thành) … .)
+ Bình luận về tác dụng của khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong văn học Việt Nam sau Cách mạng tháng Tám.
Đề 2: Vì sao có thể nói văn học chân chính có khả năng nhân đạo hóa con người? Liên hệ thực tế văn học.
Cần nêu được một số ý sau:
– Thế nào là văn học chân chính:
+ Phản ánh cuộc sống của con người.
+ Phải góp phần đấu tranh cải tạo xã hội, đặc biệt là tác động sâu sắc đến tâm hồn tình cảm con người, bồi đắp cho tâm hồn con người trở nên trong sáng phong phú và sâu sắc hơn.
– Vì sao văn học chân chính có khả năng nhân đạo hóa con người?
+ Văn học chân chính tố cáo xã hội bóc lột đã đẩy con người vào trạng thái phi nhân tính và kêu gọi đấu tranh để thay đổi hoàn cảnh xã hội,làm cho hoàn cảnh trở nên nhân đạo hơn đối với con người. (Dẫn ra và phân tích một số tác phẩm của Nam Cao: Sống mòn, Chí Phèo …)
+ Văn học chân chính đề cập trực tiếp đến những vấn đề nhân sinh quan: Thái độ trước lẽ sống và cái chết, thái độ lựa chọn con đường đi trong cuộc đời, đấu tranh cho một lí tưởng cao đẹp, cho cuộc sống có ý nghĩa (Từ ấy – Tố Hữu, Nhật kí trong tù – Hồ Chí minh.)
+ Những hình tượng mang tính chất gợi cảm, nhất là hình tượng thơ tác động mạnh mẽ vào tình cảm người đọc truyền cho người đọc có một tình yêu mãnh liệt đối với cái đẹp, cái cao cả (Hình tượng Bác Hồ trong bài “Bác ơi!” – Tố Hữu …), đồng thời kích thích ở con người thái độ căm ghét cái xấu, sự tàn ác … (Truyện Kiều – Nguyễn Du …)
+ Văn học chân chính giúp ta nhận thức về xã hội và thế giới tự nhiên nhưng chủ yếu là tự nhận thức, giúp con người tự cải tạo và hoàn thiện đạo đức, nhân cách, làm cho con người sống tốt đẹp hơn .
Bài soạn số 2 – Soạn bài Viết bài làm văn số 5: Nghị luận văn học
Đề 1: Trong một bức thư luận bàn về văn chương, Nguyễn Văn Siêu có viết: “Văn chương […] có loại đáng thờ. Có loại không đáng thờ. Loại không đáng thờ là loại chỉ chuyên chú ở văn chương. Loại đáng thờ là loại chuyên chú ở con người”. Hãy phát biểu ý kiến về quan niệm trên.
– Giải thích ý kiến của Nguyễn Văn Siêu: bày tỏ quan niệm về vãn chương chân chính.
+ Loại văn chương “đáng thờ” là văn chương “chuyên chú ở con người”, là văn chương “vị nhân sinh”, hướng đến phục vụ cuộc sống con người.
+ Loại văn chương “không đáng thờ” là loại vãn chương “chỉ chuyên chú ở văn chương”, lo rèn câu đúc chữ, ở hình thức nghệ thuật, đó là văn chương “vị nghệ thuật”.
– Nêu ý kiến về quan niệm của Nguyễn Văn Siêu:
+ Đó là ý kiến giàu sức thuyết phục, có ý nghĩa lâu bền bởi ở thời đại nào văn chương cũng phải xuất phát từ đời sống và cũng giống như nhiều loại hình nghệ thuật khác cần phục vụ cuộc sống của con người (lấy dẫn chứng về những tác phẩm phục vụ cuộc kháng chiến chống ngoại xâm vĩ đại của dân tộc).
+ Tuy nhiên, cũng cần quan tâm đến hình thức nghệ thuật. Hình thức và nội dung cần có sự tương xứng. Nghệ thuật giúp nội dung trở nên đặc sắc hơn.
(Lấy dẫn chứng về những giá trị của các thủ pháp nghệ thuật).
Đề 2: Buy-phông, nhà văn Pháp nổi tiếng, có viết: “Phong cách chính là người”. Anh (chị) hiểu ý kiến trên như thế nào ?
– Giải thích khái niệm “Phong cách”.
+ Phong cách là khái niệm dùng để chỉ những lối, những cung cách sinh hoạt, làm việc, hoạt động, xử sự tạo nên cái riêng của một người hay một loại người nào đó.
+ Trong văn học, phong cách chỉ những đặc điểm có tính chất hệ thống về tư tưởng và nghệ thuật, biểu hiện trong sáng tác của một nghệ sĩ hay trong sáng tác nói chung thuộc cùng một thể loại. Hiểu một cách đơn giản, phong cách là những nét độc đáo của riêng mỗi nhà văn thể hiện trong vãn học.
(Chẳng hạn: phong cách của nhà vãn Nguyễn Tuân là sự tài hoa, phong cách của nhà thơ Tố Hữu là giọng điệu tâm tình ngọt ngào,…).
– Phong cách được thể hiện trên cả hai phương diện: nội dung và nghệ thuật.
+ Về nội dung: bao gồm những quan niệm về cuộc sống con người, việc lựa chọn đề tài, xây dựng chủ đề, cách lí giải vấn đề về cuộc sống con người, …
Chẳng hạn: nhà văn Nguyễn Tuân thường nhìn mọi sự vật, sự việc dưới góc độ là sự tài hoa; sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, ông thường ngợi ca sự tài hoa của những con người Việt Nam trong lao động, sản xuất, …
+ Về nghệ thuật: phương thức biểu hiện, lựa chọn thủ pháp nghệ thuật, tổ chức kết cấu, tổ chức ngôn ngữ, …
Chẳng hạn: nhà thơ Tố Hữu thường chọn thể thơ lục bát, những hình thức biểu hiện đậm màu sắc dân tộc, …
– Điều thú vị khi đọc những tác phẩm văn học là phát hiện ra những nét độc đáo về phong cách của các tác giả.
– Những nhà văn, nhà thơ có tài năng thực sự mới có thể định hình phong cách riêng của mình.
– Giữa phong cách của mỗi tác giả có mối quan hệ chặt chẽ tới bản thân cá tính mỗi tác giả. Trong văn học, phong cách được thể hiện sinh động như một thực thể bộc lộ những quan niệm cá nhân về vãn học.
– Bài học rút ra:
+ Nhà văn trong sáng tác cần biết tạo cho mình một phong cách riêng nổi bật.
+ Người đọc trong tiếp nhận cần có sự tìm tòi, suy nghĩ phát hiện nét phong cách riêng của mỗi nhà văn.
Đề 3: Anh (chị) hãy bày tỏ quan điểm của mình về ý kiến của nhà văn Pháp La Bơ-ruy-e: “Khi một tác phẩm nâng cao tinh thần ta lên và gợi cho ta những tình cảm cao quý và can đảm, không cần tìm một nguyên tắc nào để đánh giá nó nữa: đó là một cuốn sách hay và do một nghệ sĩ viết ra”.
– Giải thích ý kiến của La Bơ-ruy-e: đưa ra quan niệm về tiêu chí đánh giá một tác phẩm văn học, đó là dựa vào giá trị giáo dục của tác phẩm đó.
– Giá trị giáo dục của tấc phẩm văn học : “nâng cao tinh thần”, “gợi những tình cảm cao quý và can đảm” -> hướng con người đến những giá trị tốt đẹp của cuộc sống.
– Khẳng định tính đúng đắn trong quan niệm của tác giả, lấy dẫn chứng trong những tác phẩm đã học. Những tác phẩm tồn tại lâu bền được từ xưa đến nay đều nhờ những giá trị giáo dục của chúng. Giá trị nhận thức và giá trị thẩm mĩ có thể trở nên lạc hậu song giá trị giáo dục đã vượt qua thử thách của thời gian để trường tồn:
+ Văn học dân gian (những bài ca dao).
+ Văn học trung đại, văn học hiện đại (phân tích giá trị giáo dục của những tác phẩm tiêu biểu).
Trên đây là hướng dẫn Soạn bài Viết bài làm văn số 5: Nghị luận văn học được các biên soạn trong chuyên mục soạn văn 12. Các em có thể tham khảo đầy đủ các bài soạn văn lớp 12 ở đó nhé.
Đăng bởi: Thcs-thptlongphu.edu.vn
Chuyên mục: Tổng hợp
