Bài 1- Tính chất hóa học của oxit. Khái quát về sự phân loại oxit

Giải bài 1 trang 6 SGK Hóa 9

Bài 1: Có những oxit sau: CaO, Fe₂O₃, SO₃. Oxit nào có thể tác dụng được với:

a) Nước.

b) Axit clohiđric.

Bạn đang xem: Bài 1- Tính chất hóa học của oxit. Khái quát về sự phân loại oxit

c) Natri hiđroxit.

Viết các phương trình phản ứng.

Lời giải:

a) Những oxit tác dụng với nước:

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

b) Những oxit tác dụng với axit clohiđric:

CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

Fe₂O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂O

c) Những oxit tác dụng với dung dịch natri hiđroxit:

SO₃ + NaOH → NaHSO₄

SO₃ + 2NaOH → Na₂SO₄ + H₂O.

Giải bài 2 trang 6 SGK Hóa 9

Bài 2: Có những chất sau: H₂O, KOH, K₂O, CO₂. Hãy cho biết những cặp chất nào có thể tác dụng với nhau.

Lời giải:

Những cặp chất tác dụng với nhau từng đôi một:

H₂O + CO₂ → H₂CO₃

H₂O + K₂O → 2KOH

2KOH + CO₂ → K₂CO₃ + H₂O

KOH + CO₂ → KHCO₃

K₂O + CO₂ → K₂CO₃

Giải bài 3 trang 6 SGK Hóa 9

Bài 3: Từ những chất sau: Canxi oxit, lưu huỳnh đioxit, cacbon đioxit, lưu huỳnh trioxit, kẽm oxit, em hãy chọn một chất thích hợp điền vào các phản ứng:

a) Axit sunfuric + … → kẽm sunfat + nước

b) Natri hiđroxit + … → natri sunfat + nước

c) Nước + … → axit sunfurơ

d) Nước + … → canxi hiđroxit

e) Canxi oxit + … → canxi cacbonat

Dùng các công thức hóa học để viết tất cả những phương trình phản ứng hóa học trên.

Lời giải:

a) H₂SO₄ + ZnO → ZnSO₄ + H₂O

b) 2NaOH + SO₃ → Na₂SO₄ + H₂O

c) H₂O + SO₂ → H₂SO₃

d) H₂O + CaO → Ca(OH)₂

e) CaO + CO₂ → CaCO₃

Giải bài 4 trang 6 SGK Hóa 9

Bài 4: Cho những oxit sau: CO₂, SO₂, Na₂O, CaO, CuO. Hãy chọn những chất đã cho tác dụng với:

a) nước để tạo thành axit.

b) nước để tạo thành dung dịch bazơ.

c) dung dịch axit để tạo thành muối và nước.

d) dung dịch bazơ để tạo thành muối và nước.

Viết các phương trình phản ứng hóa học trên.

Lời giải:

a) CO₂, SO₂ tác dụng với nước tạo thành axit:

CO₂ + H₂O → H₂CO₃

SO₂ + H₂O → H₂SO₃

b) Na₂O, CaO tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ:

Na₂O + H₂O → 2NaOH

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

c) Na₂O, CaO, CuO tác dụng với axit tạo thành muối và nước:

Na₂O + 2HCl → 2NaCl + H₂O

CaO + H₂SO₄ → CaSO₄ + H₂O

CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O

d) CO₂, SO₂ tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước:

CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

SO₂ + 2NaOH → Na₂SO₃ + H₂O

Giải bài 5 trang 6 SGK Hóa 9

Bài 5: Có hỗn hợp khí CO₂ và O₂. Làm thế nào có thể thu được khí O₂ từ hỗn hợp trên? Trình bày cách làm và viết phương trình phản ứng hóa học.

Lời giải:

Dẫn hỗn hợp khí CO₂ và O₂ đi qua bình đựng dung dịch kiềm (dư) (Ca(OH)₂, NaOH…) khí CO₂ bị giữ lại trong bình, do có phản ứng sau:

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ ↓ + H₂O

Hoặc CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

Giải bài 6 trang 8 SGK Hóa 9

Bài 6: Cho 1,6g đồng (II) oxit tác dụng với 100g dung dịch axit sunfuric có nồng độ 20%.

a) Viết phương trình phản ứng hóa học.

b) Tính nồng độ phần trăm các chất có trong dung dịch sau khi phản ứng kết thúc.

Lời giải:

a) Phương trình phản ứng:

CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O

b) Xét tỉ lệ số mol của đề bài cho và số mol của phương trình của 2 chất tham gia CuO và H₂SO₄ ta có:

⇒ H₂SO₄ dư CuO phản ứng hết

Khối lượng CuSO₄ tạo thành, H₂SO₄ phản ứng tính theo số mol CuO:

Theo phương trình ta có:

Cứ 1 mol CuO tác dụng với 1 mol H₂SO₄ tạo ra 1 mol CuSO₄

⇒ 0,02 mol CuO sẽ tác dụng với 0,2 mol H₂SO₄ và tạo ra 0,02 mol CuSO₄

n_CuSO4= n_CuO = 0,02 mol ⇒ m_CuSO4 = 0,02 x 160 = 3,2g.

Khối lượng H₂SO₄ dư sau phản ứng:

m_{H2SO4 dư} = m_{ban đầu} – m_pư = 20 – (98 x 0,02)= 18,04g.

Nồng độ phần trăm các chất trong dung dịch sau phản ứng:

Hóa học 9 Bài 1: Tính chất hóa học của oxit. Khái quát về sự phân loại oxit

I. Tính chất hóa học của oxit

1. Oxit bazơ: Oxit bazơ có những tính chất hóa học nào ?

a) Tác dụng với nước Một số oxit bazơ tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ (kiềm).

Ví dụ:

  Na₂O + H₂O → 2NaOH

  BaO + H₂O → Ba(OH)₂

Những oxit bazơ tác dụng với nước tạo thành dung dịch kiềm là: Li2O, Na₂O, K₂O, Rb₂O, Cs₂O, CaO, BaO, SrO.

b) Tác dụng với axit: Oxit bazơ + axit → muối + nước

Ví dụ:

  BaO + 2HCl → BaCl₂ + H₂O

  Fe₂O₃ + 3H₂SO₄ → Fe₂(SO₄)₃ + 3H₂O

c) Tác dụng với oxit axit: Một số oxit bazơ, là những oxit bazơ tan trong nước tác dụng với oxit axit tạo thành muối.

Ví dụ: 

2. Oxit axit: Oxit axit có những tính chất hóa học nào ?

a) Tác dụng với nước: Nhiều oxit axit tác dụng với nước tạo thành dung dịch axit.

Ví dụ:

  SO₃ + H₂O → H₂SO₄

  P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

Những oxit khác như SO₂, N₂O₅ … cũng có phản ứng tương tự.

b) Tác dụng với dung dịch bazơ: Oxit axit + dung dịch bazơ → muối + nước.

Ví dụ:

  CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ (↓) + H₂O

  CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

Những oxit khác như SO₂, P₂O₅ …cũng có phản ứng tương tự.

c) Tác dụng với oxit bazơ: Oxit axit tác dụng với một số oxit bazơ (tan) tạo thành muối.

Ví dụ:

  

3. Oxit lưỡng tính: Một số oxit vừa tác dụng dung dịch axit, vừa tác dụng với dung dịch bazơ, gọi là oxit lưỡng tính như: Al₂O₃, ZnO, Cr₂O₃, PbO…

Ví dụ:

  Al₂O₃ + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂O

  Al₂O₃ + 2NaOH → H₂O + 2NaAlO₂ (natri aluminat)

4. Oxit trung tính (hay là oxit không tạo muối): Một số oxit không tác dụng với axit, dung dịch bazơ, nước gọi là oxit trung tính như: NO, N₂O, CO,…

II. Khái quát về sự phân loại oxit

Căn cứ vào tính chất hóa học của oxit, người ta phân loại oxit thành 4 loại như sau:

1. Oxit bazơ là những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

2. Oxit axit là những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.

3. Oxit lưỡng tính là những oxit tác dụng với dung dịch axit và tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.

4. Oxit trung tính hay còn gọi là oxit không tạo muối là những oxit không tác dụng với axit, bazơ, nước.

Trắc nghiệm Bài 1 (có đáp án): Tính chất hóa học của oxit. Khái quát về sự phân loại oxit

Câu 1: Chất tác dụng với nước tạo ra dung dịch bazơ là

 A. CO₂.

 B. Na₂O.

 C. SO₂.

 D. P₂O₅.

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Na₂O là oxit bazơ nên tác dụng với nước được dung dịch bazơ.

PTHH:

  Na₂O + 2H₂O → 2NaOH

Câu 2: Chất tác dụng với nước tạo ra dung dịch axit là

 A. K₂O.

 B. CuO.

 C. P₂O₅.

 D. CaO.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

P₂O₅ là oxit axit nên tác dụng với nước được dung dịch axit.

PTHH:

  P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

Câu 3: Công thức hoá học của sắt (III) oxit là:

 A. Fe₂O₃.

 B. Fe₃O₄.

 C. FeO.

 D. Fe₃O₂.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Câu 4: 0,05 mol FeO tác dụng vừa đủ với:

 A. 0,02 mol HCl.

 B. 0,1 mol HCl.

 C. 0,05 mol HCl.

 D. 0,01 mol HCl.

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Câu 5: Dãy chất nào sau đây là oxit lưỡng tính?

 A. Al₂O₃, ZnO, PbO, Cr₂O₃.

 B. Al₂O₃, MgO, PbO, SnO₂.

 C. CaO, ZnO, Na₂O, Cr₂O₃.

 D. PbO₂, Al₂O₃, K₂O, SnO₂.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Câu 6: Hai oxit tác dụng với nhau tạo thành muối là:

 A. CO₂ và BaO.

 B. K₂O và NO.

 C. Fe₂O₃ và SO₃.

 D. MgO và CO.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A.

Câu 7: Một oxit của photpho có thành phần phần trăm của P bằng 43,66%. Biết phân tử khối của oxit bằng 142 đvC. Công thức hoá học của oxit là:

 A. P₂O₃.

 B. P₂O₅.

 C. PO₂.

 D. P₂O₄.

Hiển thị đáp án

Đáp án: B.

Đặt công thức hóa học của oxit là PxOy.

Theo bài ra: 31x + 16y = 142 (1)

Thay x = 2 vào (1) được y = 5.

Vậy công thức hóa học của oxit là P₂O₅.

Câu 8: Khí CO bị lẫn tạp chất là khí CO₂. Cách làm nào sau đây có thể thu được CO tinh khiết?

 A. Dẫn hỗn hợp qua dung dịch Ca(OH)₂ dư.

 B. Dẫn hỗn hợp qua dung dịch PbCl₂ dư

 C. Dẫn hỗn hợp qua NH₃.

 D. Dẫn hỗn hợp qua dung dịch Cu(NO₃)₂.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A.

Dẫn hỗn hợp khí qua bình đựng dung dịch Ca(OH)₂ dư; CO₂ phản ứng bị giữ lại trong bình, CO không phản ứng thoát ra khỏi bình thu được CO tinh khiết.

  CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ (↓) + H₂O

Câu 9: Cho 7,2 gam một loại oxit sắt tác dụng hoàn toàn với khí hiđro cho 5,6 gam sắt. Công thức oxit sắt là:

 A. FeO.

 B. Fe₂O₃.

 C. Fe₃O₄.

 D. FeO₂.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Đặt oxit sắt là FexOy

Có x : y = n_{Fe (oxit)} : n_{O (oxit)} = 0,1 : 0,1 = 1 : 1.

Vậy oxit là FeO.

Câu 10: Hoà tan 2,4 g một oxit kim loại hoá trị II cần dùng 30g dung HCl 7,3%. Công thức của oxit kim loại là:

 A. CaO.

 B. CuO.

 C. FeO.

 D. ZnO.

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Giáo dục