Đề bài: Anh/chị hãy trình bày cảm nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua một số bài ca dao than thân đã được học trong chương trình Ngữ văn lớp 10.
Cảm nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua một số bài ca dao than thân
Bạn đang xem: Cảm nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua một số bài ca dao than thân
1. Cảm nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua một số bài ca dao than thân, mẫu số 1:
Người phụ nữ trong xã hội phong kiến từ xưa luôn phải chịu số phận vô cùng bất hạnh, cực khổ. Họ có vẻ đẹp bên ngoài và cả phẩm chất đáng quý bên trong nhưng do hủ tục của xã hội phong kiến đã đẩy họ xuống cuộc sống cùng cực. Họ không biết ngỏ cùng ai bởi tiếng nói của họ nào có giá trị, chỉ có thể than tiếng khóc của mình và tác giả dân gian đã có những bài ca dao than thân.
Họ ý thức được vẻ đẹp của mình nhưng lại có số phận long đong, phụ thuộc vào người đàn ông:
” Thân em như dải lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai”
Mở đầu bài ca dao với mô tip “Thân em” cho ta thấy được thân phận nhỏ bé của người phụ nữ. “Thân em” mở đầu cho lời than thân trách phận của người phụ nữ. Họ đang sống trong xã hội chịu nhiều thiệt thòi dù họ cũng là một cá nhân trong cộng đồng đó. Tác giả dân gian cũng ngợi ca vẻ đẹp của họ trước tiên ” như dải lụa đào”. Tác giả đã sử dụng phép so sánh đặc sắc. So sánh vẻ đẹp của người phụ nữ như dải lụa mong manh, đẹp đẽ. Dải lụa đào gợi lên vẻ đẹp yêu kiều, trong trắng, nhẹ nhàng, tinh tế của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Họ có một vẻ đẹp vậy đáng lẽ phải được nâng niu, trân trọng và sống cuộc sống hạnh phúc nhưng không, cuộc sống của họ lại vô cùng bất hạnh: ” Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai”. Tấm lụa đào đó bị mang ra chợ bán để kẻ mua, người bán mặc cả, không biết sẽ rơi vào tay ai. Kẻ đó có thực sự biết đến giá trị của tấm lụa ấy không? Người phụ nữ cũng vậy, họ không quyết định được số phận của mình mà ” Cha mẹ đặt đâu, con ngồi đó”. Họ bị phụ thuộc hoàn toàn vào người đàn ông trong gia đình. Hay không thơ của Hồ Xuân Hương có câu “Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”. Chính vì bị phụ thuộc, không có tiếng nói trong gia đình mà số phận của người phụ nữ trong xã hội xưa thật đáng thương!
Bài văn Cảm nhận về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua một số bài ca dao than thân tiêu biểu
Hình ảnh người phụ nữ bé nhỏ bị phụ thuộc còn thể hiện ở bài ca dao:
” Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày”
Thân phận người phụ nữ được tác giả dân gian ví như ” hạt mưa sa”. Hạt mưa sa rơi xuống nếu may mắn thì “hạt vào đài các” có nghĩa là sinh ra và lớn lên trong một gia đình giàu có được hưởng cuộc sống sung sướng rồi được gả cho nhà giàu có. Họ không phải nghĩ đến cái ăn, cái mặc mà chỉ hưởng thụ. Nhưng bất hạnh hơn là “hạt ra ruộng cày” nghĩa là sống cuộc sống bần hàn, phải lo đến cái ăn cái mặc và hàng ngày kiếm đủ ăn, đủ mặc đã là hạnh phúc. Họ phải lao động vất vả, cực khổ mới có thể sống được. Chúng ta thấy rằng, cùng viết về người phụ nữ nhưng số phận của họ có thể thay đổi. Điểm chung giữa họ là sự phụ thuộc, là định kiến của xã hội, là hủ tục lạc hậu của xã hội phong kiến.
Trong ca dao dân ca, hình ảnh con cò cũng tượng trưng cho người phụ nữ. Đó là hình ảnh người vợ – người nông dân vất vả nuôi chồng:
” Con cò lặn lội bờ ao
Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non”
Người vợ tần tảo, chịu thương chịu khó lặn lội kiếm miếng cơm manh ao. Từ ” lặn lội” để thể hiện nỗi vất vả, khó nhọc. Gánh gạo nuôi chồng nhưng họ không hề oán giận mà cam chịu ” tiếng khóc nỉ non”. Người phụ nữ lẽ ra cần có chỗ dựa là người chồng nhưng giờ đây họ phải làm lụng để nuôi chồng, nuôi con. Những câu ca dao này khiến ta nhớ đến những câu thơ trong bài ” Thương vợ” của Tế Xương: ” Lặn lội thân cò khi quãng vắng/ Èo xèo mặt nước buổi đò đông”. Người phụ nữ họ phải thật sự yêu chồng, yêu con và có đức hi sinh mới có thể chịu được sự vất vả khó nhọc như vậy.
Nói tóm lại, ca dao than thân đã diễn tả được tiếng than của người phụ nữ về số phận của mình trong xã hội phong kiến. Ở xã hội ấy, người phụ nữ họ có vẻ đẹp, có phẩm chất nhưng số phận quá bạc bẽo. Tác giả dân gian đã lên tiếng giúp họ nhằm tố cáo xã hội ấy và bày tỏ niềm cảm thương sâu sắc.
—————-HẾT———————
Để có những cảm nhận chân thực về hình ảnh và số phận của người phụ nữ trong xã hội xưa qua những câu hát than thân, bên cạnh bài cảm nghĩ trên đây, các em có thể tìm đọc thêm: Phát biểu cảm nghĩ về hình tượng người phụ nữ trong xã hội xưa thông qua Những câu hát than thân, Cảm nhận của em về số phận người phụ nữ qua các câu ca dao than thân, yêu thương, tình nghĩa, Giới thiệu chùm ca dao than thân, Thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua một số bài ca dao than thân.
2. Cảm nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua một số bài ca dao than thân, mẫu số 2:
Ca dao dân ca là một thể loại đặc sắc trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam. Ca dao là sự kết hợp giữa lời thơ và âm nhạc để diễn tả những tình cảm, cảm xúc sâu lắng của con người lao động. Tác giả dân gian đã đúc kết rất nhiều những câu cao dao mang những tình cảm của con người hay bộc lộ phẩm chất, vẻ đẹp của người con gái. Trong số đó, ca dao than thân biểu lộ sự chua xót, tủi nhục, đắng cay của thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ.
Chúng ta biết rằng, trong xã hội phong kiến, số phận của người phụ nữ vô cũng éo le, bất hạnh. Đó là lí do khi họ sinh ra trong một xã hội “trọng nam, khinh nữ”, tiếng nói của người phụ nữ không có giá trị, hay “Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử” có nghĩa là ở nhà phải theo cha, lấy chồng theo chồng, và chồng chết thì theo con. Bởi những bất công đó là người phụ nữ không biết tỏ cùng ai cho nên xuất hiện những câu ca dao để than thân phận mình:
“ Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai”
Vẫn môtip mở đầu bài ca than thân “thân em” để gợi đến nỗi khổ vừa mang tính vật chất, vừa mang nỗi khổ về thân phận mong manh, nhỏ bé, không có giá trị của người phụ nữ xưa. Thân phận của con người trong cuộc đời là một cái gì đó rất lớn lao. Nhưng với họ, trong xã hội ấy họ chỉ như hạt mưa sa, như miếng cau khô, cọc bờ rào. Những cái nhỏ bé, tầm thường vô cùng trong cuộc sống. Trong bài ca dao trên, ta vẫn thấy người phụ nữ ý thức được vẻ đẹp của mình. Ví “thân em” như một “tấm lụa đào” – cách so sánh ấy có sức gợi hình, gợi cảm rất nhiều về vẻ đẹp của người con gái vô cùng yểu điệu, mượt mà, thướt tha. “Tấm lụa đào” gợi lên vẻ đẹp dịu dàng toàn vẹn, từ màu sắc là màu hồng, đến dáng vẻ mềm mại, đến chất liệu. Rõ ràng, tuy họ bị rẻ rúng coi thường nhưng họ vẫn ý thức được phầm chất của mình và tự coi mình là một sản vật quý. Nhưng dù đẹp đến đâu, quý giá đến đầu thì tấm lụa đào ấy lại “ phất phơ giữa chợ”. Tấm lụa bị đem rao bán ngoài chợ cùng với nhiều mặt hàng khác. Qua câu ca dao này, ta thấy được thân phận của người con gái hay người phụ nữ trong xã hội đó là không bao giờ được tự quyết định chuyện hôn nhân của mình mà do chính ông bà, cha mẹ người trong dòng tộc quyết định. Họ sống trong sự cam chịu, nhẫn nhục vì danh dự gia đình hay số phận gia đình mình. Thật chua xót làm sao!
Hình ảnh người phụ nữ xưa qua những câu hát than thân
Người phụ nữ còn cất lên tiếng than về số phận không được coi trọng, dù hình thức bên ngoài có xấu xí nhưng họ vẫn giữ được sự trong sáng bên trong.
“ Thân em như củ ấu gai
Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen
Ai ơi, nếm thử mà xem!
Nếm ra, mới biết rằng em ngọt bùi.”
Lại một lần nữa mô tip “thân em” xuất hiện để người phụ nữ than đến thân phận của mình. Người phụ nữ đã ví mình như “củ ấu gai” một loại củ mà được sống trong bùn đen và khi được người ta mang lên thì nó mang màu đen của môi trường nó sống. Qua đấy, ta thấy được người phụ nữ xưa dù bên ngoài có xấu xí nhưng họ vẫn giữa được vẻ đẹp tâm hồn trong sáng “ruột trong thì trắng”. Vì vẻ ngoài xấu, có lẽ cô gái trong bài ca dao không có người quan tâm tới cho nên có câu ca dao tiếp theo “Ai ơi, nếm thử mà xem? Hai tiếng “Ai ơi” vừa ngọt ngào nhưng cũng thật chua xót nó hướng tới mọi người ngoài xã hội kia. Đừng nhìn vẻ bề ngoài mà hãy nhìn đến vẻ đẹp thực sự, đó là vẻ đẹp tâm hồn của con người kia. Đó chính là vẻ đẹp trong sáng, thuần hậu, đáng quý của người phụ nữ xưa “ngọt bùi”. Nét đẹp ấy đáng lẽ chúng ta phải thật trân trọng!
Số phận người phụ nữ có khi long đong, chìm nổi không biết sẽ trôi dạt về đâu:
“ Thân em như trái bần trôi
Gió dập sóng dồi, biết tấp vào đâu?”
Thân phận người phụ nữ được ví như “trái bần trôi”. Trái bần lại gợi đến thân phần nghèo khổ, éo le, đau khổ, đắng cay. Trái bần ấy bị “gió dập sóng dồi” quăng đập, xô đẩy trên biển nước bao la, mênh mông không biết sẽ “tấp vào đâu?” Qua đó, ta gợi đến số phận người phụ nữ chìm nổi, lênh đênh, vô định. Bởi họ hoàn toàn bị lệ thuộc vào hoàn cảnh, vào người đàn ông trong gia đình. Họ không tự quyết định được cuộc đời của mình. Chính xã hội phong kiến đã nhấn chìm vẻ đẹp cũng như số phận của họ.
Qua những phân tích trên, chúng ta thấy được vẻ đẹp cũng như số phận đáng thương của người phụ nữ trong xã hội phong kiến đầy hủ tục và bất công kia. Họ chỉ có thể cất lên tiếng hát than thân trách phận. Chúng ta cảm thấy chua xót biết bao trước số phận eo le bất hạnh ấy. Qua những câu ca dao, tác giả dân gian cũng có lời tố cáo xã hội phong kiến ấy.
——————-HẾT———————-
Khi học về văn học dân gian Việt Nam, bên cạnh những câu hát than thân yêu thương tình nghĩa, các em có thể củng cố thêm vốn kiến thức cho bản thân qua việc tham khảo: Phân tích những bài Ca dao hài hước, Phân tích những câu Tục ngữ về con người và xã hội, Phân tích những câu Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất.
Đăng bởi: Thcs-thptlongphu.edu.vn
Chuyên mục: Tổng hợp
