Cảm nhận 4 câu thơ cuối bài Khi con tu hú – Hướng dẫn cách làm và tuyển tập những bài văn hay phân tích, cảm nhận 4 câu thơ cuối trong bài Khi con tu hú (Tố Hữu).
Đề bài: Nêu cảm nhận về 4 câu thơ cuối bài Khi con tu hú của Tố Hữu.
Dàn ý cảm nhận về 4 câu thơ cuối bài Khi con tu hú của Tố Hữu
1. Mở bài
– Giới thiệu nhà thơ Tố Hữu và bài thơ “Khi con tu hú”:
- Nhà thơ Tố Hữu là một nhà thơ của lí tưởng cộng sản, trong thơ của ông, hình ảnh của cách mạng của lí tưởng cộng sản luôn hiện hữu, gắn liền với mảnh đất quê hương Việt Nam cách mạng.
- Bài thơ “Khi con tu hú” của Tố Hữu chính là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất thể hiện cho phong cách thơ của người chiến sĩ cách mạng.
2. Thân bài
– Giới thiệu bốn câu thơ cuối bài thơ:
- Trong bài thơ “Khi con tu hú”, tiếng chim tu hú có tác động mạnh mẽ tới tâm hồn nhà thơ, nó báo hiệu mùa hè đến, mùa của sức sống thiên nhiên, tạo vật.
- Tác giả đang trong cảnh lao tù cảm thấy càng ngột ngạt và tù túng, cô đơn, từ đó càng khao khát được tự do, tung hoành.
– Tâm trạng nhà thơ trong nhà tù:
- Bài thơ “Khi con tu hú” được tác giả sáng tác trong hoàn cảnh đang sống trong nhà tù, tưởng chừng như những bức tường kín mít xung quanh kia không thể ngăn cản nhà thơ lắng nghe và tưởng tượng về thế giới bên ngoài.
- Khi hướng tâm hồn ra bên ngoài, nhà thơ mới thực sự bị đánh động vào trong tâm trạng của mình
– Cảm giác ngột ngạt, tù túng của nhà thơ: Tiếng chim ở ngoài không gian bao la kia càng thiết tha, sinh động thì càng khiến người tù càng cảm thấy bị tách biệt, ngột ngạt “muốn đập tan phòng”.
– Niềm uất hận, bế tắc khi chưa ra khỏi chốn lao tù:
- Nhưng tiếng chim tu hú ở cuối bài thơ lại khiến cho người tù cảm thấy ngột ngạt, bực bội, khó chịu và khó chấp nhận, chìm đắm vào sự đau khổ vì chưa thể thoát ra khỏi cảnh tù đày, giam cầm “chết uất thôi”.
- Bên ngoài tiếng tu hú vẫn không ngừng vang lên, niềm uất hận trong lòng tác giả vẫn cứ thế kéo dài.
3. Kết bài
Nêu ý nghĩa của 4 câu thơ cuối bài thơ “Khi con tu hú”: Như vậy, chỉ với bốn câu thơ cuối bài thơ “Khi con tu hú”, nhà thơ Tố Hữu đã thể hiện một nguồn sống sôi sục của người tù cộng sản. Những câu thơ mang hình ảnh gần gũi, giản dị với cảm xúc thiết tha, sâu lắng đã để lại trong lòng người đọc một hình ảnh về người tù cộng sản Tố Hữu rất rõ nét.
Sơ đồ tư duy cảm nhận 4 câu thơ cuối bài Khi con tu hú
Cảm nhận về 4 câu thơ cuối bài Khi con tu hú của Tố Hữu – Mẫu 1
Bốn câu thơ cuối trong bài Khi con tu hú có giọng thơ từ tha thiết nhớ chuyển thành uất hận sục sôi. Nhịp sống trào dâng, mời gọi, thôi thúc tràn ngập vào tận ngõ ngách tăm tối của chốn ngục tù, len lỏi vào tâm hồn người cộng sản trẻ tuổi biến thành nỗi khát khao hành động: “muốn đạp tan phòng”.
“Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu”.
Mùa hè đã đến, mùa hè đang qua. Bao âm thanh đã “dậy bên lòng”, thôi thúc, giục giã: “muốn đạp tan phòng” xà lim chật chội. Không cam chịu cảnh tù đày! Lòng uất hận dâng trào muốn phá tung chốn ngục tù chật chội và ngột ngạt. Câu thơ “Ngột làm sao / chết uất thôi” với cách ngắt nhịp 3/3, cảm xúc như nén xuống bỗng trào lên thể hiện một ý chí bất khuất. Quyết sống vì tự do! Quyết chết vì tự do! Mở đầu bài thơ là tiếng chim tu hú “gọi bầy”, khép lại bài thơ là tiếng chim tu hú ”ngoài trời cứ kêu”. Tiếng chim vừa gợi nhớ gợi thương, vừa giục giã lên đường chiến đấu.
Bài thơ khép lại nhưng là nghe tiếng tu hú “cứ kêu”, kêu hoài, kêu mãi…
Bài thơ cho ta hiểu thêm nét đẹp trong tâm hồn người cộng sản trẻ tuổi. Người chiến sĩ gang thép đó có một thế giới nội tâm rất mực phong phú, rung động mãnh liệt với nhịp đập của cuộc sống, gắn bó thiết tha với quê hương ruộng đồng, và một niềm khát khao tự do cháy bỏng.
“Khi con tu hú” là khúc ca tâm tình, là tiếng gọi đàn, hướng về đồng quê và bầu trời tự do với tất cả tình yêu và niềm khao khát cháy bỏng. Bài thơ ghi lại một nét đẹp bức chân dung tinh thần tự họa của người thanh niên cộng sản Tố Hữu thuở ấy. Để ta ngưỡng mộ và tin yêu.
Cảm nhận về 4 câu thơ cuối bài Khi con tu hú của Tố Hữu – Mẫu 2
Nhà thơ Tố Hữu là một nhà thơ của lí tưởng cộng sản, trong thơ của ông, hình ảnh của cách mạng của lí tưởng cộng sản luôn hiện hữu, gắn liền với mảnh đất quê hương Việt Nam cách mạng. Bài thơ “Khi con tu hú” của Tố Hữu chính là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất thể hiện cho phong cách thơ của người chiến sĩ cách mạng.
Trong bài thơ “Khi con tu hú”, tiếng chim tu hú có tác động mạnh mẽ tới tâm hồn nhà thơ, nó báo hiệu mùa hè đến, mùa của sức sống thiên nhiên, tạo vật. Khiến cho tác giả đang trong cảnh lao tù cảm thấy càng ngột ngạt và tù túng, cô đơn, từ đó càng khao khát được tự do, tung hoành. Và tâm trạng đó của người tù cộng sản được bộc lộ rõ nhất trong bốn câu thơ cuối:
“Ta nghe hè dậy bên lòng…
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!”
Bạn đang xem: Cảm nhận 4 câu thơ cuối bài Khi con tu hú của Tố Hữu hay nhất (8 Mẫu)
Ở khổ thơ đầu bài thơ, là một bức tranh thiên nhiên mùa hè tươi đẹp và tràn đầy màu sắc, âm thanh. Chính trí tưởng tượng và trí nhớ cùng với tình yêu thiên nhiên, cuộc sống của Tố Hữu đã vẽ nên bức tranh đó với tất cả mọi thứ đều được tô đậm và đẩy lên mức cao nhất của rực rỡ. Đoạn thơ đã thể hiện tình yêu và lòng khao khát sâu sắc của nhà thơ đối với cuộc sống và thiên nhiên. Thế nhưng, mộng tưởng đẹp đẽ bao nhiêu thì thực tế đối với tác giả lại phũ phàng, cay nghiệt bấy nhiêu.
“Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!”
Bài thơ “Khi con tu hú” được tác giả sáng tác trong hoàn cảnh đang sống trong nhà tù, tưởng chừng như những bức tường kín mít xung quanh kia không thể ngăn cản nhà thơ lắng nghe và tưởng tượng về thế giới bên ngoài. Thế nhưng khi hướng tâm hồn ra bên ngoài, nhà thơ mới thực sự bị đánh động vào trong tâm trạng của mình. Tiếng chim ở ngoài không gian bao la kia càng thiết tha, sinh động thì càng khiến người tù càng cảm thấy bị tách biệt, ngột ngạt “muốn đập tan phòng”.
“Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!”
Có thể thấy, dù là mở đầu hay kết thúc bài thơ, tiếng chim tu hú vẫn mang biểu trưng cho tiếng gọi tha thiết của cuộc sống tự do đầy ám ảnh đối với người tù cộng sản. Tuy nhiên ở mỗi thời điểm, tâm trạng của người tù khi lắng nghe tiếng chim tu hú lại khác nhau, ở đầu bài thơ, khi nghe tiếng chim, người tù khao khát mãnh liệt về cuộc sống tự do, tung hoành ngang dọc. Nhưng tiếng chim tu hú ở cuối bài thơ lại khiến cho người tù cảm thấy ngột ngạt, bực bội, khó chịu và khó chấp nhận, chìm đắm vào sự đau khổ vì chưa thể thoát ra khỏi cảnh tù đày, giam cầm “chết uất thôi”. Bên ngoài tiếng tu hú vẫn không ngừng vang lên, niềm uất hận trong lòng tác giả vẫn cứ thế kéo dài.
Như vậy, chỉ với bốn câu thơ cuối bài thơ “Khi con tu hú”, nhà thơ Tố Hữu đã thể hiện một nguồn sống sôi sục của người tù cộng sản. Những câu thơ mang hình ảnh gần gũi, giản dị với cảm xúc thiết tha, sâu lắng đã để lại trong lòng người đọc một hình ảnh về người tù cộng sản Tố Hữu rất rõ nét.
Cảm nhận về 4 câu thơ cuối bài Khi con tu hú của Tố Hữu – Mẫu 3
Tự do, xưa nay vốn là điều mà bất kì ai cũng mong muốn có được trong cuộc sống. Tuy quan điểm tự do mỗi thời kỳ mỗi khác, thế nhưng tất cả đều chung một điều là khao khát được tự do về thể xác, tự do về suy nghĩ, lý tưởng. Vào những năm tháng kháng chiến chống Pháp, hàng vạn thanh niên đã được giác ngộ lý tưởng cách mạng. Mong muốn được đem sức trẻ, nhiệt huyết để được chiến đấu cho hòa bình dân tộc.
Nhà thơ Tố Hữu cũng như bao lớp thanh niên thời đại lúc bấy giờ, được giác ngộ lý tưởng cách mạng. Tuy nhiên, chỉ mới hoạt động trong thời gian ngắn đã bị giam cầm. 4 câu thơ cuối bài khi con tu hú đã diễn tả đầy đủ tâm trạng của nhà thơ khi bị giam cầm trong nhà lao.
Nếu như 6 câu thơ đầu là bức tranh tưởng tượng của tác giả khi bị giam cầm trong nhà tù. Bức tranh thiên nhiên với những hình ảnh chân thực, rõ nét như lúa thơm đang chín, nắng đào ngoài sân…Khung cảnh ngày hè hiện ra với sự ồn ào, tự do phóng thoáng. Bức tranh đó cũng là khoảng thời gian tươi đẹp của tác giả khi được tham gia hoạt động cách mạng.
Nhưng sau đó, cũng tiếng chim tu hú đã kéo tác giả về với thực tại.
“Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu”.
Bốn câu thơ diễn tả tâm trạng thực của tác giả lúc bấy giờ, khung cảnh hoài mộng về sự tự do trong 6 câu thơ đầu đã bị “tiếng hè gọi dậy”. Đó là tâm trạng bực bội, phẫn uất và bí bách của nhà thơ khi bị giam chân trong 4 bức tường. Nhịp thơ đã có sự thay đổi khi câu thơ 8 là nhịp 6/2 và sang câu thứ 9 là nhịp 3/3.
Ngột làm sao chết uất thôi
Câu thơ là sự giằng co mãnh liệt trong tâm hồn và nội tâm của tác giả. Tất cả như làm nổi bật được sự đau khổ đến cùng cực của tác giả khi bị giam cầm trong bốn bức tường. Cái ngột ngạt này việc do mùa hè đem lại, bởi lẽ khí hậu đất Huế thì mùa hè nóng như thiêu như đốt, cộng thêm phòng giam chật hẹp khiến không khí bị thu hẹp lại.
Ngoài ra cái ngột ngạt ở đây còn là tâm trạng tù túng khi bị giam cầm trong nhà lao. Tiếng tu hú ngoài kia như thôi thúc tinh thần chiến đấu của cả dân tộc, còn bản thân tác giả đang phải ở trong này chịu cảnh lao tù. Tinh thần và ý chí muốn được ra ngoài kia để vẫy vùng, thế nhưng thực tại lại bị giam cầm trong xiềng xích.
Có thể nói đây là thực cảnh hết sức thống khổ của tác giả khi không được tự do về thể xác, khiến tinh thần dù muốn thoát ra nhưng vẫn bị lao tù kéo lại. Muốn đập tan xiềng xích nhưng lại không thể làm theo điều mình muốn, tự do bản thân lại do người khác nắm giữ.
Tuy xiềng xích nhà lao có thể giam giữ đôi chân, thể xác của tác giả. Nhưng xiềng xích lại không thể nào trói buộc tâm tư và lý tưởng của người chiến sĩ cách mạng. Tiếng chim tu hú, tiếng kêu của sự tự do, thôi thúc ngọn lửa lý tưởng bùng cháy lên dữ dội. Tuy thân thể ở trong lao tù, nhưng tinh thần vẫn ở ngoài kia, không bao giờ bị dập tắt. Đây có thể coi là cuộc vượt ngục từ bóng tối ra ánh sáng, khi cái tôi cá nhân hòa vào cái tôi của cả dân tộc.
Cảm nhận về 4 câu thơ cuối bài Khi con tu hú của Tố Hữu – Mẫu 4
Hoạt động cách mạng bị bắt giam, ngồi trong nhà lao,Tố Hữu, người chiến sĩ mười chín tuổi vừa giác ngộ lí tưởng cộng sản cao đẹp, ôm ấp bao dự định xông pha trong trường tranh đấu, xả thân vì nghĩa lớn, nghe tiếng chim tu hú báo hiệu mùa hè đến đã làm bài thơ này.
Mùa hè sống động, náo nức, đầy gợi mở, nhưng người trẻ tuổi say mê hoạt động như ông lại bị cầm tù giữa bốn bức tường kín mít, ngột ngạt, cách biệt với cuộc đời. Tiếng chim tu hú kia đã đánh thức nỗi niềm, bản tính sôi nổi ở người thanh niên cộng sản. Từ tiếng chim tu hú, Tố Hữu tưởng nghĩ đến cuộc sống phóng khoáng, nóng bỏng của mùa hè ở bên ngoài.
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đương chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiêng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng dào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không.
Có người cho rằng khổ thơ dẫn trên là một bức tranh phong cảnh, với những câu tả cảnh vào loại đẹp và hay trong tập thơ Từ ấy, trong cả thơ Tố Hữu.
Quả thật ở đây cảnh mùa hè được tả có hồn, sống động. Tất cả dường như đang nảy nở, phát triển. Lúa chiêm “đương” chín, không phải “đã” chín; trái cây “đang” ngọt dần, không phải “đã” ngọt. Và đều bộc lộ hết sức mình trong cái mùa hè rộn rã kia. Tiếng ve “dậy”, nắng vàng “đầy” sân. Chiều rộng, chiều cao của không gian, của sự vật thật phóng khoáng, tự do. Trời xanh cao rộng, diều sáo “lộn nhào tầng không”.
Tiếng chim tu hú như là khúc dạo đầu. Từ khúc mở màn này, cả mùa hè bừng lên, náo nức, say mê… Nhưng cho rằng đây là một bức tranh thì không đúng. Với con mắt hoạ sĩ, đây không phải là một bức tranh mùa hè với bấy nhiêu thứ dồn vào một cái khung như thế. Hình như hai câu đầu là một bức, câu thứ ba, thứ tư và hai câu năm, sáu đều là những bức tranh độc lập với nhau. Nếu gọi là tranh thì đây là tranh liên hoàn mới đúng. Tại sao lại như thế? Vì đây là “tranh” không được vẽ bằng mắt nhìn, mà vẽ bằng tưởng tượng, hình dung ra theo tâm trạng của con người. Nhân vật trữ tình trong bài thơ này, ở lúc này không định vẽ tranh mà cảnh trí náo nức, sinh động, sinh sôi của cảnh vật từ tiếng ve kêu đã hiện thành hình, đứt nối thành mùa hè trong con người. Cảnh rồi lại cảnh theo đó mà hiện ra, toàn những cảnh phóng khoáng tự do như mong tưởng.
Về mặt kết cấu doạn một, 6 câu thơ đầu và đoạn hai, 4 câu thơ cuối có thể xem là hai bài thơ riêng biệt. Bài trước được đặt tên là “mùa hè”, bài sau đặt tên là “tiếng chim tu hú”. Thì ra tuy ngay bài đầu câu đầu của bài đã là “Khi con tu hú gọi bầy” nhưng thực ra cái hồn của cả bài thơ này, bài Khi con tu hú lại nằm ở 4 câu sau, ở câu sau cùng:
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu.
Thì ra tiếng chim tu hú ấy tạo “nghịch trạng” trong lòng người thanh niên này. Mùa hè sôi động, rực rỡ, khoáng đạt đã đến rồi mà mình lại bị giam hãm tù túng. Ngoại cảnh (do tưởng tượng vì đã được nếm trải) tác động vào con người gây một xung động ở con người, khiến con người bức bối, ngột ngạt muốn vùng vẫy, tung phá.
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng hè ôi !
Nhưng thực tế không thể làm được, nên phải buột ra thành lời than. Ấy chính là biểu hiện của lòng khao khát tự do, khao khát hoạt động bị thôi thúc ngày càng mãnh liệt ở con người trẻ tuổi giàu tâm huyết chưa được thoả mãn, đáp ứng. Câu thơ cuối cùng: “Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu” như tiếng đời cứ lăn náo nức mà con người thì đang đành chịu tù túng. Tiếng chim tu hú ngoài trời kia lại như giục giã đốt nóng tâm can dữ dội.
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu
Tiếng chim tu hú chính là tiếng đời, là cuộc sống hoạt động cách mạng. Và tâm trạng, tinh thần kia là tâm trạng, tinh thần của một người chiến sĩ trẻ tuổi “say mùi hương chân lí”.
Cảm nhận về 4 câu thơ cuối bài Khi con tu hú của Tố Hữu – Mẫu 5
Tố Hữu là nhà thơ của lí tưởng cộng sản, thơ ông ngập tràn những hình ảnh lãng mạn cách mạng. Tâm trạng người chiến sĩ cách mạng trong bài thơ Khi con tu hú của ông tiêu biểu cho phong cách ấy.
Nhan đề của bài chỉ là một cụm từ chỉ thời gian. Nhan đề của bài thơ là một ẩn ý vừa chỉ một thời điếm bừng lên của thiên nhiên, tạo vật, vừa chỉ sự khát khao hoạt động của con người.
Có thể tóm tắt nội dung bài thơ như sau: Khi con tu hú gọi bầy (cũng là khi mùa hè đang đến), người tù cách mạng càng thấy ngột ngạt, cô đơn trong phòng giam chật hẹp, càng khát khao được sống cuộc sống tự do bay bổng ở ngoài kia.
Sở dĩ, tiếng tu hú kêu lại có tác động mạnh đến tâm hồn của nhà thơ bởi nó là tín hiệu báo những ngày hè rực rỡ đến gần. Nó cũng là biểu tượng của sự bay nhảy tự do.
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đương chín, trái cây ngọt dần.
Không phải tiếng chim đơn độc mà là tiếng chim “gọi bầy”, tiếng chim báo tin vui. Nghe chim tu hú gọi nhau biết rằng “lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần”. Nhưng không phải chỉ có thế. Tiếng chim gợi lên một thế giới tràn ngập âm thanh, màu sắc, hình ảnh:
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không.
Đó là những sắc màu, âm thanh của cuộc sống hằng ngày. Màu vàng của ngô, màu hồng của nắng nổi bật trên cái nền xanh của đất trời, quyện với tiếng ve ngân và còn được điểm xuyết thêm bằng hình ảnh “Đôi con diều sáo lộn nhào từng không”. Không gian tràn trề nhựa sống, đang vận động, sinh sôi nảy nở từng ngày.
Đọc kĩ lại những câu thơ, ta bỗng phát hiện thêm nhiều điều kì lạ khác nữa. Các sự việc không được miêu tả trong trạng thái bình thường, chúng được tô đậm, được đẩy lên mức cao nhất có thể. Không phải “hạt bắp vàng mà là “bắp rây vàng hạt” nắng là “nắng đào” màu sắc lộng lẫy nhất, trời xanh thì “càng rộng càng cao” tầm mắt cứ được mở rộng ra thêm mãi. Tiếng ve không chỉ “ngân” mà còn “dậy” lên, hai tính từ miêu tả âm thanh kết hợp với nhau khiến cho tiếng ve rộn rã khác thường. Chừng như để hòa điệu với những âm thanh và hình ảnh đó, cánh diều sáo cũng không chịu lững lờ” hay “vi vu” mà “lộn nhào từng không”. Cánh diều như cũng nô nức, vui lây trong không gian lộng lẫy màu sắc và rộn rã âm thanh đó.
Sở dĩ có hiện tượng đó là bởi tác giả đã không trực tiếp quan sát và miêu tả cảnh vật. Nhà thơ đang bị giam trong tù. Những bức tường kín mít vây xung quanh làm sao cho phép nhà thơ nhìn ngắm hay lắng nghe… Tất cả đều được tái hiện từ trí tưởng tượng, trí nhớ và hơn thế nữa là tình yêu, lòng khát khao mãnh liệt được tháo cũi sổ lồng. Trong cảnh tù đày, màu ngô lúa hay màu nắng, màu của trời xanh bỗng trở nên quý giá vô ngần, bởi thế nên những màu sắc, âm thanh hết sức bình thường bỗng trở nên lung linh, huyền ảo, rực rỡ hẳn lên. Đoạn thơ này thể hiện tình yêu sâu sắc của nhà thơ đối với cuộc sống, đôi với quê hương.
Mộng tưởng càng tươi đẹp bao nhiêu thì hiện thực lại càng cay đắng, nghiệt ngã bấy nhiêu.
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
Tưởng như sự liên kết giữa hai đoạn thơ này không thật chặt chẽ và tứ thơ không liên tục. Khi hướng ra bên ngoài, nhà thơ tả cảnh nhưng khi hướng vào trong lại tả tâm trạng. Kì thực đây chính là sự liên kết vô cùng khéo léo và tinh tế. Mối dây liên kết ấy chính là tiếng chim tu hú. Tiếng chim gọi bầy tha thiết gợi mở một thế giới bao la và vô cùng sinh động. Nhưng thế giới đó càng rộng rãi, rực rỡ bao nhiêu thì lại càng khiến cho người tù (đã bị tách biệt khỏi thế giới ấy) cảm thấy ngột ngạt và khao khát bấy nhiêu.
Tiếng chim tu hú ở đầu và cuối của bài thơ tuy đều biểu trưng cho tiếng gọi tha thiết của tự do, của cuộc sống ngoài kia đầy quyến rũ đối với người tù nhưng tâm trạng của người tù khi nghe tiếng tu hú lại rất khác nhau, ở câu thơ đầu, tiếng tu hú gợi hình ảnh cuộc sống đầy hương sắc, từ đó gợi ra cái khát khao về cuộc sống tự do. Thế nhưng, đến câu kết, tiếng chim ấy lại khiến cho người tù có cảm giác bực bội, đau khổ vì chưa thể thoát ra khỏi cảnh tù đày.
Bài thơ hay ở những hình ảnh thơ gần gũi, giản dị mà giàu sức gợi cảm, ở nghệ thuật sử dụng thể thơ lục bát uyển chuyển, tự nhiên và cả ở những cảm xúc thiết tha, sâu lắng, thể hiện được nguồn sống sục sôi của người cộng sản.
Cảm nhận về 4 câu thơ cuối bài Khi con tu hú của Tố Hữu – Mẫu 6
Trở lại với thực tại đang bị giam hãm, chỉ với bốn câu thơ cuối bài, tác giả đã thể hiện tâm trạng bức xúc, sự phẫn uất của mình:
“Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu”.
Trước hết là khát vọng muốn bứt phá tù ngục muốn “đạp tan phòng”. Mùa hè trở thành đối tượng vẫy gọi, đối tượng để nhà thơ thổ lộ tâm tình. Cảm giác ngột ngạt trong cảnh tù hãm lên đến tột đỉnh khi nhà thơ thốt lên: “Ngột làm sao, chết uất thôi”.
Cái ngột ngạt ở đây không chỉ là giới hạn chật hẹp của phòng giam, mà là sự phẫn uất của tác giả và niềm khao khát tự do, khao khát trở về với cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nổi. Các từ cảm thán “ôi”, “thôi”, “làm sao”,… càng nhấn mạnh cảm giác ngột ngạt đó.
Tiếng “Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!” càng như thôi thúc vẫy gọi. Tiếng chim tu hú báo hiệu xuân hết hè sang, báo hiệu sự chuyển đổi của thời gian, mà đối với người chiến sĩ cộng sản, vấn đề không phải chỉ là ở chỗ bị bắt bớ tù đày khổ ải, mà vấn đề là ở chỗ cách mạng đang bước vào giai đoạn quyết liệt, thời cơ của cách mạng giải phóng dân tộc đã tới gần. Do đó, thời gian hành động đòi hỏi rất cấp bách, trong khi ấy, người chiến sĩ lại đang bị giam hãm trong nhà lao.
Cách ngắt nhịp 6/2 hay 3/3 cũng nhấn mạnh trạng thái tinh thần bức xúc, bực bội ấy (“Mà chân muốn đạp tan phòng/ hè ôi”, “Ngột làm sao/ chết uất thôi”). Tiếng chim tu hú một mặt vừa báo hiệu sự chuyển dịch của thời gian, mặt khác vừa như thúc bách, giục giã người thanh niên cách mạng trẻ tuổi đang bị giam hãm trong nhà lao đế quốc phải nhanh chóng thoát ra ngoài để trở về với phong trào, để cùng với nhân dân đấu tranh cho tự do, độc lập.
Nếu tiếng chim ở phần đầu bài thơ là tiếng chim thông báo chuyển mùa thì tiếng chim ở cuối bài là tiếng chim nhắc nhở, thôi thúc. Tiếng chim một mặt cho thấy dấu hiệu dịch chuyển thời gian, mặt khác lại cho thấy thời gian không đợi không chờ. Tiếng chim ấy đối với người tù cộng sản cũng là tiếng gọi của tự do.
Cảm nhận về 4 câu thơ cuối bài Khi con tu hú của Tố Hữu – Mẫu 7
Tố Hữu “con chim đầu đàn” của thơ ca văn học Việt Nam, là người chiến sĩ cộng sản giàu lòng yêu nước. Những bài thơ mà ông sáng tác trong thời kỳ này luôn gắn liền với tư tưởng cách mạng của thời đại. Mỗi bài thơ là lời cổ vũ, là tiếng lòng của thời đại, là khao khát tự do, hòa bình. Bài thơ khi con tu hú được viết nên khi ông đang bị giam cầm tại nhà lao Thừa Phủ, Huế.
Khi vừa giác ngộ lý tưởng cách mạng, hoạt động chưa được bao lâu, Tố Hữu đã bị bắt giam. Đang còn ôm trong mình biết bao lý tưởng, hoài bão, mong muốn được chiến đấu, xả thân cho cách mạng thì phải vào chốn lao tù. Tâm trạng lúc này của nhà thơ không nén nỗi bức bối, ngột ngạt.
Vào những năm kháng chiến ác liệt, mùa hè như làm sôi sục thêm ý chí và tinh thần chiến đấu. Thế nhưng ông lại bị giam chân trong bốn bức tường, ngăn cảnh ông với thế giới bên ngoài. Tiếng chim tu hú ngoài kia như thôi thúc mãnh liệt ý chí và tinh thần chiến đấu của người chiến sĩ cách mạng.
Có khá nhiều ý kiến thắc mắc tại sao lại là tiếng tu hú mà không phải là tiếng ve, bởi lẽ tiếng ve cũng báo hiệu mùa hè. Tuy nhiên tiếng ve lại gợi lên sự âu sầu, tiếng ve kêu rả rích khiến người ta chỉ thêm buồn. Còn tiếng tu hú lại có sự thôi thúc mãnh liệt hơn. Tiếng kêu tu hú khiến tác giả liên tưởng mạnh mẽ đến cuộc sống phóng thoáng bên ngoài:
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đương chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Bức tranh mùa hè đã được nhà thơ miêu tả chi tiết, sinh động. Hình ảnh trong những câu thơ hết mực gần gũi như lúa đang chín, trái cây đang ngọt, ngoài vườn có tiếng ve ngân, bắp đang phơi ngoài sân. Đây đều là những hình ảnh thường ngày, rất giản dị, chân thực. Tuy bốn bề là tường đá, song sắt thế nhưng chỉ giam cầm được thể xác của nhà thơ.
Tác giả đang liên tưởng tới cánh diều nhào lộn trên bầu trời cao, với khoảng trời xanh bao la, rộng lớn. Vạn vật không gian dường như vô cùng rộng lớn, khơi dậy sự phóng thoáng, tự do trong tâm hồn nhà thơ. Tuy nhiên tất cả chỉ là tưởng tượng, hồi tương về khoảng thời gian tự do trước đây.
Phân tích 4 câu thơ cuối bài khi con tu hú để làm rõ nét hơn suy nghĩ chân thực của nhà thơ. Nếu như tiếng tu hú gọi bầy ở 6 câu thơ đầu gợi lên sự tự do, phóng thoáng thì ở 4 câu thơ cuối lại đưa tác giả về với thực tại. Tiếng kêu của chim tu hú lúc này lại là nghịch cảnh lớn trong tâm hồn của nhà thơ.
Nếu như tiếng chim tu hú ngoài kia là sự tự do, phóng thoáng cho mùa hè sôi động. Thì nội tâm tác giả lúc này lại vô cùng ngột ngạt, bí bách. Thân thể đang bị 4 bức tường đá bủa vây, bao nhiêu hoài bão, chí hướng lớn vẫn chưa thực hiện được. Dường như có sự đối nghịch rất lớn giữa không gian bên ngoài và tâm trạng thực tế của nhà thơ.
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng hè ôi
Tuy nhiên thực tế lại không như mong muốn, đôi chân này không thể đạp đổ bức tường, đôi tay này không thể phá bỏ xiềng xích. Câu thơ là tiếng than cho tâm hồn đầy hoài bão nhưng vẫn bị giam cầm tại đây.
Ngột làm sao chết uất thôi
Khi con tu hú ngoài trời cứ kêu
Cái nóng mùa hè của Huế cùng với sự bí bách trong tâm trạng lao tù của nhà thơ đã tạo nên tâm trạng ngột ngạt đến cùng cực “chết uất thôi”. Tiếng con tu hú cứ kêu, dòng đời vẫn tiếng tục, nhịp sống và tinh thần kháng chiến vẫn sục sôi. Vậy mà ông vẫn phải bị giam cầm nơi đây mà không sao thoát ra được.
4 câu thơ cuối là câu thơ “đắt giá” nhất của bài thơ. Tiếng con chim tu hú là tiếng đời và cũng là cuộc đời của người chiến sĩ cách mạng. 4 câu thơ cuối làm rõ nét hơn tâm trạng và tinh thần của người chiến sĩ cách mạng.
Cảm nhận về 4 câu thơ cuối bài Khi con tu hú của Tố Hữu – Mẫu 8
Nếu 6 câu đầu là bức tranh mùa hè trong tâm tưởng được sáng tác trong tù, cảnh đẹp đó đang say đắm lòng người, làm náo nức trái tim yêu đời, yêu cuộc sống, yêu tự do của người tù cách mạng. Đó là sản phẩm của trí tưởng tượng, của những cảm nhận tinh tế, nhạy cảm của một tâm hồn yêu đời, yêu cuộc sống, khao khát tự do. Qua đó thể hiện tình yêu quê hương, đất nước với tâm hồn trẻ trung, phóng khoáng của nhà thơ – người chiến sĩ trẻ.
“Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu”.
Nhân vật trữ tình trở lại với thực tại. Đó chính là nỗi đau khổ, tâm trạng ngột ngạt uất ức vì bị giam cầm trong bốn bức tường u tối. Nhịp thơ thay đổi bất thường 6/2 (câu 8), 3/3 (câu 9), kết hợp với nhiều động từ mạnh: đạp tan phòng, chết uất thôi và nhiều từ cảm thán. Tất cả làm nổi bật được nỗi đau khổ đến tận cùng đồng thời qua đó cảm nhận được khát vọng muốn thoát khỏi cảnh tù đày u ám để trở về với cuộc sống tự do của người chiến sĩ cách mạng. Cho ta thấy cuộc vượt ngục bằng tinh thần của người chiến sĩ cộng sản thật mạnh mẽ.
Đó là cuộc vượt ngục bằng tấm lòng nhiệt tình cách mạng, sống có lí tưởng đẹp đẽ với một tinh thần bất khuất không cam chịu. Đó là cuộc vượt ngục từ bóng tối ra ánh sáng. Thân thể ở trong lao, tinh thần ở ngoài lao. Cái tôi cá nhân hòa vào cái ta của dân tộc.
———————-
Sau khi tham khảo dàn ý và bài văn mẫu cảm nhận 4 câu thơ cuối bài Khi con tu hú của Tố Hữu, hy vọng các em đã nắm được cách làm cho đề bài này, đồng thời có thêm kiến thức và vốn ngôn từ để hoàn thành bài tập làm văn của riêng mình. Ngoài ra, các em hãy truy cập để tham khảo thêm nhiều bài văn mẫu lớp 8 hay được chúng tôi chọn lọc và tổng hợp nhé.
Chúc các em luôn học tốt và đạt kết quả cao!
Đăng bởi: Thcs-thptlongphu.edu.vn
Chuyên mục: Tổng hợp
