Những kiến thức trọng tâm của tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí sẽ là gì? Tất cả những kiến thức đó đã được biên tập trong bộ đề cương ôn tập học kì 1 Ngữ văn lớp 9 2019 dưới đây:
Đề cương học kì 1 Ngữ văn lớp 9 – Hoàng Lê nhất thống chí
A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
I. Tác giả: Ngô Gia Văn Phái: một nhóm tác giả dòng họ Ngô Thì, ở làng Tả Thanh Oai, nay thuộc huyện Thanh Oai, H Nội, trong đó hai tác giả chính là Ngô Thì Chí (1753 – 1788), làm quan thời Lê Chiêu Thống, và Ngô Thì Du (1772 – 1840), làm quan dưới chiều nhà Nguyễn.
Bạn đang xem: Đề cương ôn tập học kì 1 Văn lớp 9 bài Hoàng Lê nhất thống chí
II. Tác phẩm:
1. Nhan đề: “Hoàng Lê nhất thống chí” viết bằng chữ Hán ghi chép về sự thống nhất của vương triều nhà Lê vào thời điểm Tây Sơn diệt Trịnh, trả lại Bắc Hà cho vua Lê. Nó không chỉ dừng lại ở sự thống nhất của vương triều nhà Lê, mà còn được viết tiếp, tái hiện một giai đoạn lịch sử đầy biến động của xã hội phong kiến Việt Nam vào 30 năm cuối thế kỷ XVIII và mấy năm đầu thế kỷ XIX. Cuốn tiểu thuyết có tất cả 17 hồi.
2. Thể loại: (chí là một lối văn ghi chép sự vật, sự việc).
Cũng có thể xem Hoàng Lê nhất thống chí là một cuốn tiểu thuyết lịch sử viết theo lối chương hồi.
3. Hoàn cảnh: hồi thứ 14, viết về sự kiện Quang Trung đại phá quân Thanh.
4. Khái quát nội dung và nghệ thuật
– Nội dung: Với quan điểm lịch sử đúng đắn và niềm tự hào dân tộc, các tác giả “Hoàng Lê nhất thống chí” đã tái hiện chân thực hình ảnh người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ qua chiến công thần tốc đại phá quân Thanh, sự thảm hại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống.
– Nghệ thuật: Kể chuyện xen kẽ miêu tả một cách sinh động cụ thể, gây được ấn tượng mạnh.
5. Đại ý và bố cục:
– Đại ý: Đoạn trích miêu tả chiến thắng lẫy lừng của vua Quang Trung, sự thảm bại nhục nhã của quân tướng nhà Thanh và số phận lũ vua quan phản nước, hại dân.
– Bố cục: 3 đoạn
- Đoạn 1: (từ đầu đến “hôm ấy nhằm vào ngày 25 tháng cháp năm Mậu Thân (1788)”): Được tin báo quân Thanh chiếm Thăng Long, Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế và thân chinh cầm quân dẹp giặc.
- Đoạn 2: (“Vua Quang Trung tự mình đốc suất đại binh… vua Quang Trung tiến binh đến Thăng Long, rồi kéo vào thành”): Cuộc hành quân thần tốc và chiến thắng lẫy lừng của vua Quang Trung.
- Đoạn 3: (“Lại nói, Tôn Sĩ Nghị và vua Lê… cũng lấy làm xấu hổ”): Sự đại bại của quân tướng nhà Thanh và tình trạng thảm bại của vua tôi Lê Chiêu Thống.
Xem thêm: Soạn bài Hoàng Lê nhất thống chí
B. PHÂN TÍCH VĂN BẢN
a. Hình ảnh người anh hùng dân tộc Quang Trung – Nguyễn Huệ
– Con người hành động mạnh mẽ, quyết đoán, xông xáo, nhanh gọn, có chủ đích và rất quả quyết.
- Chỉ trong vòng 1 tháng từ khi quân Thanh vào Thăng Long, Nguyễn Huệ đã hành động nhanh chóng, chuẩn bị mọi mặt cho cuộc tiến quân ra Bắc.
- Tế cáo lên ngôi hoàng đế.
- Xuất binh ra Bắc.
- Tuyển mộ quân lính.
- Mở cuộc tập duyệt binh ở Nghệ An.
- Kêu gọi tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc.
– Là người có trí tuệ sáng suốt, nhạy bén, là nhà lãnh đạo chính trị, quân sự, ngoại giao có tầm nhìn xa trông rộng.
- Nhận định tình hình và đưa ra những quyết định quan trọng đúng lúc.
- Sáng suốt nhạy bén xét đoán và dùng người. Ông biết khen chê đúng người đúng việc.
- “Khi được tin quân Thanh đã vào thành Thăng Long, ông vẫn không hề lo lắng. Ở Tam Điệp, Quang Trung phỏng đoán chính xác tình hình và đánh giá đúng kế sách của Ngô Thì Nhậm, hiểu sở trường sở đoản của từng tướng, dùng người vào đúng việc”.
– Ý chí quyết thắng và tài dụng binh như thần.
- Trước khi xuất quân, Quang Trung đã tính kĩ mọi chiến lược tiến đánh, tin chắc vào thắng lợi chỉ trong vòng 10 ngày, hẹn với chiến sĩ ngày 7/1 cùng có mặt ở thành Thăng Long ăn mừng chiến thắng.
– Quang Trung là một hình ảnh lẫm liệt trong trận chiến.
- Nhiều chiến lược, mưu kế trong chiến trận.
- Lãnh đạo tài tình.
- “Bắt sống quân do thám, giữ bí mật để tạo thế bất ngờ, vây kín đồn Hà Hồi, công phá đồn Ngọc Hồi thật oai phong lẫm liệt”.
→ Quang Trung là người anh hùng quả cảm, mạnh mẽ, trí tuệ, sáng suốt, nhạy bén, tài dụng binh như thần, là
người tổ chức và là linh hồn của chiến công vĩ đại.
b. Hình ảnh bọn cướp nước và bán nước
– Nhân vật Tôn Sĩ Nghị
- Kiêu căng, chủ quan, tự mãn.
- Kinh địch, cầm quân mà không nắm được tình hình.
- Bất tài, không lo đến việc bất trắc chỉ lo vui chơi.
- “Khi quân Tây Sơn đến, Tôn Sĩ Nghị sợ mất mật, ngựa không kíp đóng yên, người không kịp mặc áo giáp, vất cả ấn tín, bàn bèn bỏ chạy thục mạng qua cầu phao sông Hồng”.
- Quân lính rụng rời sợ hãi xin hàng, bỏ chạy.
– Số phận của triều đình bán nước Lê Chiêu Thống
- Chịu chung số phận thảm hại với bọn xâm lược, thậm chí còn ê chề, nhục nhã hơn.
- Lê Chiêu Thống, Thái hậu chạy bán sống bán chết, cướp cả thuyền của dân để qua sông, luôn mấy ngày không được ăn.
- May gặp người thổ hào cứu giúp chỉ đường cho chạy trốn- gặp được Tôn Sĩ Nghị vua tôi chỉ còn biết ”nhìn nhau than thở, oán giận chảy nước mắt”
⇒ Tất cả cho thấy tình cảnh khốn quẫn của vua Lê Chiêu Thống.
– Đoạn văn miêu tả chân thực, khách quan hàm chứa vẻ hả hê, sung sướng của người thắng trận trước kẻ xâm lược.
– Kể chuyện xen kẽ miêu tả một cách sinh động, cụ thể, gây ấn tượng mạnh.
Trên đây là đề cương ôn tập học kì 1 môn văn lớp 9 2019/2020 chi tiết mà đã biên soạn. Hy vọng sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em trong quá trình ôn tập học kì 1
Đăng bởi: Thcs-thptlongphu.edu.vn
Chuyên mục: Tổng hợp
