Đọc hiểu Chiếc thuyền ngoài xa (Nguyễn Minh Châu)

Cùng cùng tìm hiểu một số đề đọc hiểu Chiếc thuyền ngoài xa (Nguyễn Minh Châu).

Các câu hỏi liên quan đến đề đọc hiểu Chiếc thuyền ngoài xa (Nguyễn Minh Châu)

Câu 1: Cảm nhận của Phùng về vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trên biển sớm mờ sương.

– Vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên:

+ Vẻ đẹp lãng mạn, đậm chất hội họa: bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ với màu sắc bầu sương mù trắng như sữa…ánh mắt trời chiếu vào, hình ảnh chấm phá với vài bóng người…một con dơi.

+ Vẻ đẹp hài hòa, toàn bích: từ đường nét đến ánh sáng…bóp thắt vào.

– Cảm nhận và đánh giá của Phùng: cảnh “đắt” trời cho, vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích, cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh…, trong giây phút bối rối, tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn.

=> Tâm trạng của người nghệ sĩ bối rối, tim như bóp thắt lại → xúc động mãnh liệt trước khoảnh khắc trong ngần của thiên nhiên. Đó là hạnh phúc lớn nhất của người nghệ sĩ. Cái hạnh phúc của khám phá và sáng tạo của sự cảm nhận cái đẹp diệu kì tột độ.

Câu 2: Thái độ của Phùng trước những điều diễn ra ở gia đình hàng chài.

– Phát hiện đầy nghịch lí: bức tranh cảnh bạo lực gia đình đối lập với bức tranh thiên nhiên.
+ Người đàn ông dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà.

+ Người đàn bà cam chịu không hề kêu lên một tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách chạy trốn

+ Đứa con vì thương mẹ nhảy xổ vào đánh trả nhưng bị hai cái tát từ người cha ngã nhào.

+ Người mẹ ôm con vào lòng, buông ra, chắp tay lái lấy vái để rồi ôm con vào, rồi lại buông ra trở về chiếc thuyền.

– Cảm xúc nhân vật Phùng:

+ Kinh ngạc.

+ Đứng há hốc mồm ra nhìn trong mấy phút đầu.

+ Vứt chiếc máy ảnh xuống đất định chạy nhà tới can ngăn.

+ Ngớ ngác, bần thần khi chiếc thuyền đi mất.

=> Nghệ sĩ Phùng cay đắng, xót xa nhận ra một cảnh đời ngang trái, bi kịch trong gia đình thuyền chài.

Câu 3: Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án nói lên nhiều điều phải suy ngẫm.

– Câu chuyện của người đàn bà:

+ Bất chấp việc bị chồng hành hạ đã lâu nhưng người đàn bà van xin tòa đừng bắt chị bỏ chồng.

+ Chị kể lại cuộc đời nhiều thiệt thòi, đau khổ của mình

+ Những niềm vui, hạnh phúc nhỏ bé khi nhìn đàn con

– Những điều rút ra từ câu chuyện trên:

+ Câu chuyện bi kịch gia đình tàn của người đàn bà là hiện thực khó khăn con người phải đối mặt hàng ngày, hàng giờ trong cuộc sống ngoài kia. Nó không hề thi vị, dễ chịu như phát hiện ngọt ngào về cái đẹp thuần túy mà Phùng trải nghiệm.

+ Người đàn bà tưởng chừng cam chịu, ngu dốt, yếu đuối hóa ra lại là người bản lĩnh, thấu hiểu lẽ đời, giàu đức hi sinh và sống cho con chứ không sống cho mình.

+ Không thể nhìn đời, nhìn người một cách giản đơn, dễ dãi mà phải có cái nhìn đa chiều đa diện để hiểu đúng bản chất của đối tượng và phát hiện những vẻ đẹp tiềm ẩn sâu xa sau lớp vẻ ngoài xù xì, thô nhám của cuộc sống.

Câu 4:

Người đàn bà vùng biển:

– Ngoại hình: trạc 40 tuổi, mặt rỗ, thô kệch

– Cam chịu, chịu đựng mọi đớn đau, khi bị chồng đánh, người mẹ hi sinh vì những đứa con.

– Yêu thương con, chấp nhận hi sinh vì con,

⇒ Giàu lòng thương yêu gia đình, lòng vị tha, đức hi sinh. Lấy hạnh phúc của các con làm hạnh phúc cho mình.

* Người chồng độc ác:

– Ngoại hình: tấm lưng rộng và cong, tóc tổ quạ, chân đi chữ bát, quần áo xộc xệch

– Ban đầu: hiền lành, cục mịch

– Khi cuộc sống quá khó khăn, nghèo đói, đông con, sinh ra độc ác, tàn nhẫn. Hắn đánh vợ để giải tỏa áp lực.

⇒ Vừa là nạn nhân của cuộc sống nghèo khổ vừa là thủ phạm gây nên bao đau khổ cho chính những người thân của mình, đáng lên án.

* Chị em thằng Phát:

– Chị thằng Phác, một cô bé yếu ớt mà can đảm, đã phải vật lộn để tước con dao trên tay thằng em trai, không làm một việc trái với luân thường đạo lý.

– Còn thằng Phác lại thương mẹ theo kiểu một đứa con còn nhỏ, theo cái cách một đứa con trai vùng biển. Hình ảnh thằng Phác vẫn khiến người ta cảm động bởi tình thương mẹ dạt dào.

=> Bất hạnh khi chứng kiến cảnh bạo lực gia đình.

* Nhiếp ảnh Phùng:

– Phùng vốn là một người lính chiến từng vào sinh ra tử, anh căm ghét mọi sự áp bức, bất công, sẵn sàng làm tất cả vì điều thiện, lẽ công bằng. Anh thực sự xúc động, ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tinh khôi của thuyền biển bình minh. Một người nhạy cảm như anh tránh sao khỏi nỗi tức giận khi phát hiện ra là đằng sau cảnh đẹp chiếc thuyền ngoài xa là sự bạo hành của cái xấu, cái ác.

– Trước cuộc trò chuyện với người đàn bà, Phùng nhìn đời nhìn nghệ thuật một cách giản đơn nhưng sau đó anh rút ra cho mình bài học phải có cái nhìn đa chiều đa diện để thấu hiểu đúng bản chất của cuộc sống, phải đặt nghệ thuật giữa cuộc đời.

Câu 5: Cốt truyện độc đáo được xây dựng trên những phát hiện liên tục nối tiếp nhau.

+ Phát hiện vẻ đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh khi chiếc thuyền ở xa.

+ Phát hiện cảnh tàn khốc của gia đình hàng chài khi chiếc thuyền lại gần.

+ Phát hiện vẻ đẹp khuất lấp của người đàn bà qua cuộc trò chuyện ở tòa án.

⇒ Ý nghĩa: Nguyễn Minh Châu đã xây đựng được tình huống mà ở đó bộc lộ mọi mối quan hệ, bộc lộ khả năng ứng xử, thứ thách phẩm chất, tính cách, tạo ra những bước ngoặt trong tư tưởng, tình cảm và cả trong cuộc đời nhân vật. Tình huống truyện mang ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sống.

Câu 6.

– Người kể chuyện ở đây là nhân vật Phùng, hay nói đúng hơn, đó là sự hoá thân của tác giả vào nhân vật Phùng. Việc chọn người kể chuyện như thế đã tạo ra một điểm nhìn trần thuật sắc sảo, tăng cường khả năng khám phá đời sống của tình huống truyện, lời kể chuyện trở nên khách quan, chân thật, giàu sức thuyết phục.

– Ngôn ngữ các nhân vật ở đây vừa sinh động vừa phù hợp với đặc điểm tính cách của từng người.

+ Ngôn ngữ người đàn ông: cục cằn, thô lỗ

+ Người đàn bà: dịu dàng, cam chịu, xót xa, trải đời.

⇒ Việc sử dụng ngôn ngữ rất linh hoạt, sáng tạo như thế đã góp phần khắc sâu thêm chủ đề- tư tưởng của truyện ngắn.

…………………………………….

Các dạng đề đọc hiểu Chiếc thuyền ngoài xa (Nguyễn Minh Châu)

Dạng đề đọc – hiểu (3-4 điểm)

Câu 1: Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

“Lúc bấy giờ trời đầy mù từ ngoài biển bay vào. Lại lác đác mấy hạt mưa. Tôi rúc vào bên bánh xích của một chiếc xe tăng để tránh mưa, đang lúi húi thay phim, lúc ngẩng lên thấy một chuyện hơi lạ: một chiếc thuyền lưới vó mà tôi đoán là trong nhóm đánh cá ban nãy đang chèo thẳng vào trước mặt tôi.

Có lẽ suốt một đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi được thấy một cảnh “đắt” trời cho đến như vậy: trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ. Tất cả khung cảnh ấy nhìn qua những cái mắt lưới và tấm lưới nằm giữa hai chiếc gọng vó hiện ra dưới một hình thù y hệt cánh một con dơi, toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích khiến đứng trước nó tôi trở nên bối rối, trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào. Chẳng biết ai đó lần đầu đã phát hiện ra bản thân cái đẹp chính là đạo đức? Trong giây phút bối rối tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”.

(Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr.70-71)

a.Đoạn trích trên được trích từ tác phẩm nào? Của ai? Giới thiệu vài nét về tác giả đó.

* Gợi ý trả lời

– Đoạn trích trên được trích từ tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu.

– Nguyễn Minh Châu (1930 – 1989 ); Nghệ An, là  một con người luôn trăn trở về số phận của nhân dân, trách nhiệm của người cầm bút; tâm huyết, tài năng, bản lĩnh; trước những năm 1980 viết theo khuynh hướng sử thi và tính trữ tình lãng mạn; sau những năm 1980 là cảm hứng thế sự với những vấn đề về đạo đức xã hội, triết lí nhân sinh; là người mở đường tinh anh và tài năng; đạt giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT năm 2000.

b. Các phương thức biểu đạt trong đoạn trích đã kết hợp với nhau như thế nào?

* Gợi ý trả lời

Đoạn trích có sự kết hợp của 3 phương thức biểu đạt tự sự, miêu tả, biểu cảm:

– Tự sự: Đoạn trích được thuật lại từ ngôi kể thứ nhất – tôi – một nhiếp ảnh gia đang “phục kích” để “chộp” được một cảnh thật ưng ý. Tôi đã phát hiện ra một vẻ đẹp trời cho trên mặt biển mờ sương.

– Miêu tả: Toàn bộ vẻ đẹp lãng mạn, thực đơn giản và toàn bích của bức tranh đã được miêu tả lại một cách kỹ lưỡng qua sự hài hòa của hình ảnh, màu sắc, đường nét, sự hài hòa của thiên nhiên với con người…

– Biểu cảm: Nhân vật tôi đã không giấu được những xúc cảm của mình khi trải qua cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn. Mọi xúc cảm của nhân vật được bộc lộ rõ trong lời văn đầy mê đắm.

Câu 2. “Vẻ đẹp của bức tranh được thu vào trong chiếc máy ảnh của người nghệ sĩ được bao phủ bởi bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào.”

Nêu cảm nhận của anh/chị về chi tiết này.

* Gợi ý trả lời

Vẻ đẹp của bức tranh được thu vào trong chiếc máy ảnh của nghệ sĩ:

– Trước hết, đây là một chi tiết hình ảnh đẹp, đẹp bởi sự giao thoa, hòa quyện trong thiên nhiên, đẹp bởi sắc màu lãng mạn và đẹp bởi sự huyền ảo được mang đến bởi lớp sương mù.

– Nhưng đây cũng chính là màn gián cách, che khuất cái nhìn vốn đã từ xa của người nghệ sĩ tới chiếc thuyền. Bởi thế nên, nhân vật tôi chỉ nhìn thấy vẻ đẹp bức tranh khi chiếc thuyền chạm mũi bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào chứ không nhìn rõ, không nhìn cụ thể được chiếc thuyền đó ra sao (tất nhiên, việc nhìn rõ chiếc thuyền có khi sẽ không mang lại cảm nhận về cái đẹp tuyệt mỹ).

Câu 3.Tại sao ở nhân vật “người đàn bà hàng chài” tác giả không đặt tên mà gọi theo tên công việc làm ăn và giới tính?

* Gợi ý trả lời

– Tác giả không đặt tên mà gọi theo tên công việc làm ăn và giới tính, người đã có chồng, người đàn bà hàng chài vì nó vừa nêu được những nét cụ thể về cuộc đời, số phận của người phụ nữ trong xã hội còn phải chịu nhiều những nghịch lí vừa khái quát được về những bất cập còn đang tồn tại trong cuộc sống mỗi con người…

Câu 4.Nêu cảm nhận của anh/chị về câu nói của người đàn bà: “Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó được ăn no…”.

* Gợi ý trả lời

Câu nói của người đàn bà: “Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó được ăn no…” thể hiện một tình cảm chân thành, giản dị mà sâu sắc của người mẹ nghèo khổ, giàu tình yêu thương con cái.

Câu 5: Nêu ý nghĩa của chi tiết: “Viên chánh án huyện rời chiếc bàn xếp đến phát ngốt lên những chồng hồ sơ, giấy má”. Theo anh/chị, cái gì vừa mới vỡ ra trong đầu vị Bao Công của cái phố huyện vùng biển?

* Gợi ý trả lời

– Chi tiết viên chánh án huyện rời chiếc bàn xếp đến phát ngốt lên những chồng hồ sơ, giấy má đã thể hiện sự chuyển biến lớn trong nhận thức của chánh án Đẩu sau khi nghe xong những chia sẻ của người đàn bà hàng chài. Hành động rời chiếc bàn là hành động có ý nghĩa biểu tượng, Đẩu buộc phải rời cương vị của một chánh án bởi từ vị trí đó, từ góc nhìn đó, anh chưa hề biết gì, chưa hề hiểu gì về quyết định người đàn bà hàng chài cả.

– Một cái gì vừa mới vỡ ra trong đầu vị Bao Công của cái phố huyện vùng biển, cái gì đó có lẽ chính là nhận thức của Đẩu về cái nhìn, cách nhìn. Từ cái nhìn của một chánh án, từ cách nhìn của bổn phận, trách nhiệm, Đẩu đã chưa hiểu thấu lý do vì sao người đàn bà hàng chài không chịu ly dị gã chồng vũ phu.

2. Dạng đề viết bài văn (4-6 điểm)

Đề 1: Phân tích truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu.

* Gợi ý trả lời 

1.MỞ BÀI 

– Giới thiệu tác giả Nguyễn Minh Châu và tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa

+ Nguyễn Minh Châu là một trong những nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam hiện đại với nhiều cống hiến, luôn trăn trở về cuộc đời con người cũng như về sứ mệnh người nghệ sĩ.

+ Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa chứa đựng những giá trị nhân văn, những triết lý sâu sắc về đời người bằng ánh nhìn đa diện, nhiều chiều của tác giả, về mối liên quan chỉ cách nhau một ranh giới thật mỏng manh là hiện thực cuộc đời và nghệ thuật.

2. THÂN BÀI

* Tình huống truyện bất ngờ và hai phát hiện của Phùng:

– Phát hiện cảnh đắt trời cho:

+ Cảnh chiếc thuyền lưới vó cập bến dưới ánh nắng hồng hồng mờ ảo – Bức tranh mực tàu của danh họa thời cổ.

+ Vẻ đẹp toàn bích toàn diện khiến Phùng bối rối, ngỡ ngàng và hạnh phúc.

+ Vẻ đẹp của nghệ thuật là vẻ đẹp của đạo đức.

– Phát hiện thứ hai – Nghịch lý cuộc sống, vẻ xấu xí sau cái hoàn mỹ, toàn bích:

+ Người đàn bà xấu xí bước ra

+ Cảnh người chồng bạo lực người vợ, cảnh con đánh bố, cảnh bố đánh con

+ Phùng vỡ lẽ hóa ra ranh giới giữa cái vẻ đẹp toàn mỹ, toàn bích và sự thật nghiệt ngã xấu xa của cuộc sống chỉ cách nhau một bức màn mỏng manh, chúng chẳng thể chịu được sự tàn phá của hiện thực cuộc đời đầy xấu xí.

* Nhân vật người đàn bà làng chài – trung tâm câu chuyện:

– Hiện thân chung cho sự khốn khổ của những người phụ nữ miền biển, chị mang trên mình ba nỗi đau lớn:

+ Ngoại hình xấu xí: Cao to, thô kệch, mặt rỗ,…

+ Nghèo túng, đông con, thuyền chật

+ Bị bạo hành gia đình, phải nhẫn nhục chịu đựng, tổn thương cả về thể xác lẫn tinh thần dai dẳng.

– Vẻ đẹp của người phụ nữ đằng sau lớp vỏ xấu xí, khốn khổ:

+ Lòng bao dung, thông cảm, biết ơn với người chồng vũ phu, luôn nhận hết lỗi về mình.

+ Tình mẫu tử thiêng liêng, đức hi sinh cao cả, chỉ sống vì con cái, luôn nghĩ về những lúc gia đình hòa thuận ấm êm.

+ Sự thâm trầm, thấu tình đạt lý, chỉ ra sự ngây thơ và đơn giản trong cách nhìn cuộc sống của Phùng và Đẩu, khiến họ thông suốt về hiện thực cuộc sống.

* Nhân vật Phùng và tấm ảnh được chọn

– Nghệ sĩ Phùng vẫn mang tấm ảnh đó về tòa soạn, quả nhiên tấm ảnh đã được chọn, được treo ở nhiều nơi, nhất là trong các gia đình sành nghệ thuật:

– Phùng vẫn luôn nhận thấy trong bức ảnh của mình:

+ “cái màu hồng hồng của sương mai” (biểu tượng cho nghệ thuật) và người đàn bà nghèo khổ bước ra từ bức tranh (hiện thân cho đời thực).

=> Nghệ thuật chân chính không thể tách rời, thoát li khỏi cuộc sống. Nghệ thuật chính là cuộc đời và phải vì cuộc đời.

– Nhận ra rằng không thể giải phóng con người khỏi đói nghèo, khỏi bạo lực gia đình chỉ bằng lòng tốt và pháp luật.

– Hiểu rằng không thể chỉ dùng cái nhìn phiến diện một chiều để đánh giá toàn thể sự việc, mà phải dùng đôi mắt trực quan nhiều chiều để suy xét và tìm hiểu.

* Một số nhân vật khác

– Chánh án Đẩu:

+ Là người đại diện cho công lý, luật pháp; có lòng tốt, sẵn sàng bảo vệ công lý.

+ Đẩu mới nhìn cuộc đời của người đàn bà vùng biển ở một phía, anh chưa thực sự đi sâu vào đời sống nhân dân.

– Nhân vật người chồng

+ Vốn là một “anh con trai cục tính nhưng hiền lành lắm”

+ Một gã đàn ông vũ phu, tàn nhẫn, ích kỉ.

+ Một nạn nhân của hoàn cảnh sống khắc nghiệt.

– Thằng bé Phác

+ Một cậu bé giàu tình cảm yêu thương đối với mẹ.

+ Nhưng cũng giống như Đẩu, Phùng, nó mới chỉ nhìn thấy ở cha nó ở khía cạnh độc ác, tàn nhẫn mà chưa hiểu được “lẽ đời” bên trong.

+ Hình ảnh tiêu biểu của những đứa trẻ trong những gia đình có nạn bạo hành.

3. KẾT BÀI 

– Giá trị nội dung:

+ Nguyễn Minh Châu sâu sắc nhận ra rằng “Ngọc lành có vết, việc đời đa đoan”, làm chi đâu có cảnh toàn bích, toàn mỹ, chẳng qua ấy chỉ là bề nổi, ẩn sâu sau đó là những hiện thực phũ phàng.

+ Người nghệ sĩ phải dùng một đôi mắt đa diện, thấu hiểu để nhìn nhận những vẻ đẹp đạo đức và nhân văn, chớ nên chạy theo những vẻ đẹp dẫu hào nhoáng mà trống rỗng, vô hồn.

– Giá trị nghệ thuật: Xây dựng hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa giàu giá trị biểu tượng; lựa chọn điểm nhìn trần thuật sắc sảo, giàu suy tư; ngôn ngữ kể chuyện khách quan, chân thực, giàu sức thuyết phục.

– Cảm nhận của em về truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa“.

Đề 2: Phân tích nhân vật “người đàn bà hàng chài” trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”.

* Gợi ý trả lời 

1. MỞ BÀI 

– Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

+ Nguyễn Minh Châu là một trong số “những nhà văn mở đường tài hoa và tinh anh nhất”, luôn thiết tha truy tìm những hạt ngọc ẩn giấu nơi bề sâu tâm hồn.

+ Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Minh Châu đem đến cái nhìn đúng đắn về cuộc sống và con người.

– Giới thiệu nhân vật người đàn bà hàng chài – hình ảnh để lại trong lòng người nhiều ám ảnh, trăn trở về cuộc sống của con người trong thời kì đổi mới.

2. THÂN BÀI 

* Khái quát tình huống truyện

– Nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng tìm vào vùng quê miền biển mong chụp được bức ảnh nghệ thuật về làm lịch và tưởng đã thành công khi thu vào ống kính khung cảnh chiếc thuyền ngoài xa đẹp như một giấc mơ.

– Ngay sau đó, anh đã phải chứng kiến một nghịch cảnh trớ trêu: cảnh bạo hành trong một gia đình hàng chài vừa bước xuống từ con thuyền ấy.

– Những ngày sau, cảnh bạo hành đó vẫn tiếp diễn. Chánh án Đẩu đã mời người đàn bà làng chài đến tòa án để giải quyết chuyện gia đình của chị.

=> Tình huống truyện chứa đựng những suy ngẫm, phát hiện sâu sắc của nhà văn về cách để nhìn nhận, đánh giá con người, cuộc sống và về mối quan hệ giữa nghệ thuật với hiện thực, người nghệ sĩ với cuộc đời.

* Luận điểm 1: Hiện thân cho nỗi thống khổ của người phụ nữ làm nghề chài lưới

– Hoàn cảnh, xuất thân:

+ Không có tên gọi cụ thể

+ Được gọi bằng “mụ” hoặc “người đàn bà hàng chài” -> cách gọi phiếm định.

+ “trạc ngoài 40 tuổi”

+ Nghèo túng, đông con

+ Không gian sống là con thuyền lưới vó chật hẹp.

– Ngoại hình:

+ Cao lớn, thô kệch

+ Mặt rỗ, tái mét vì mệt mỏi, không có sức sống

+ Dáng đi chậm chạp như bà già -> Dáng vẻ lúng túng thể hiện sự mặc cảm và tự ti.

+ Tấm lưng áo bạc phếch, rách rưới …

=> Sự nghèo khổ, nhọc nhằn, sự vất vả, lam lũ thể hiện rõ thông qua ngoại hình, trang phục.

– Số phận bất hạnh, đau khổ:

+ Khi bị chồng hành hạ, đánh đập:

●Không kêu van, chạy trốn

●Cam chịu, nhẫn nhục

+ Khi thằng Phác xuất hiện:

●Cảm thấy xấu hổ, nhục nhã, đau đớn khi để con mình phải chứng kiến cảnh ấy.

●Ôm chầm lấy con, chị lo sợ con cái bị tổn thương

●Chắp tay vái lấy vái để xin nó đừng vì thương mình mà trở thành đứa con bất hiếu với cha, làm trái với luân thường đạo lí.

=> Người đàn bà là hiện thân cho kiếp người bất hạnh bị cái đói khổ, cái ác và số phận đen đủi dồn đến chân tường, nỗi đau chồng lên nỗi đau.

* Luận điểm 2: Vẻ đẹp tiềm tàng của người đàn bà làng chài

– Sự bao dung, độ lượng, vị tha:

+ Có cái nhìn bao dung với người chồng mình:

●Thấy người đàn ông đáng thương, đáng được cảm thông “lão chồng tôi khi ấy… hiền lành, không bao giờ đánh đập tôi”;

●”…trốn đi lính ngụy, chính cuộc sống nghèo khổ đã biến anh ta thành kẻ ác“. (có thể so sánh với cái nhìn của Phác, Phùng, Đẩu).

●Luôn coi chồng là người bạn đời thân thiết: cùng chèo chống con thuyền trong lúc phong ba, cùng nuôi con, mưu sinh trong cõi đời cơ cực,…

-> Một mực bênh chồng và đổ lỗi cho hoàn cảnh để không phải bỏ chồng.

+ Nhận mọi lỗi về mình: “cái lỗi chính là đám đàn bà chúng tôi…”, “giá tôi đẻ ít đi” -> Tự trách mình vì đẻ nhiều nên nghèo đói mới khiến chồng đánh.

+ Chắt chiu, nâng niu, trân trọng hạnh phúc: “vả lại trên thuyền cũng có lúc vợ chồng, con cái hòa thuận, vui vẻ,…”

– Người mẹ giàu đức hi sinh, lòng thương con vô hạn:

+ “đàn bà trên thuyền chúng tôi … đất được” -> Coi việc mình bị hành hạ, chịu đói khổ là lẽ đương nhiên, là vì hạnh phúc con cái.

+ “vui nhất là khi thấy chúng được ăn no” -> Chịu đựng hành hạ để ở cùng các con, nuôi con khôn lớn.

+ Muốn gia đình có cả cha mẹ để con cái không phải chịu thiệt thòi

– Thâm trầm, sâu sắc, thấu hiểu lẽ đời:

+ “Các chú không phải người làm ăn … lam lũ” -> Nhận ra sự ngây thơ, đơn giản trong suy nghĩ của nghệ sĩ Phùng và chánh án Đẩu.

+ Nguyên nhân của sự chịu đựng và nhẫn nhục là bởi vì chị cần phải có chồng, trên thuyền cần phải có người đàn ông mạnh khoẻ và biết nghề, các con chị cần phải có bố để nuôi dạy

+ Người đàn bà cần người đàn ông bên cạnh nhất là những ngày mưa bão.

=> Người đàn bà không chỉ là hiện thân cho nỗi thống khổ mà còn là hiện thân cho vẻ đẹp tâm hồn cao cả của người phụ nữ.

3. KẾT BÀI 

– Nhận xét khái quát về nhân vật:

+ Người đàn bà hàng chài là một người phụ nữ chịu nhiều thiệt thòi, bất hạnh nhưng lại hiểu lẽ đời và ngời sáng vẻ đẹp của tình mẫu tử, lòng vị tha, đức bao dung, sự can đảm.

+ Đó là hạt ngọc ẩn giấu trong cái lấm láp đời thường mà Nguyễn Minh Châu đã phát hiện ra bằng cái nhìn đa diện, nhiều chiều và tình yêu thương, sự trân trọng của ông đối với con người.

– Đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật: Cốt truyện hấp dẫn, xây dựng tình huống truyện độc đáo, nghệ thuật khắc họa nhân vật, sử dụng ngôn ngữ linh hoạt, sáng tạo; giọng điệu chiêm nghiệm, suy tư, trăn trở.

Đề 3: Phân tích nhân vật nhiếp ảnh gia Phùng trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa.

* Gợi ý trả lời 

a, Mở bài

– Giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm:

+ Nguyễn Minh Châu là nhà văn không ngừng trăn trở về số phận nhân dân và trách nhiệm của nhà văn, của người nghệ sĩ.

+ Chiếc thuyền ngoài xa là tác phẩm kết tinh những đặc sắc nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu.

– Giới thiệu nhân vật Phùng : Tác phẩm cũng đưa ra những quan niệm của tác giả về trách nhiệm, vai trò của một người nghệ sĩ, điều này thể hiện qua hình tượng nhân vật nhiếp ảnh Phùng.

b) Thân bài

* Một tâm hồn nghệ sĩ nhạy cảm, say mê với cái đẹp

– Phùng là người say mê nghệ thuật, có trách nhiệm với công việc: sẵn sàng bỏ cả vài tuần để đi săn lùng một bức ảnh đẹp, loay hoay suốt mấy ngày vẫn chưa tìm được bức ảnh ưng ý.

– Tâm hồn nghệ sĩ nhạy cảm với cái đẹp: trong một thoáng nhìn anh đã phát hiện ra cảnh đắt trời cho để chớp lấy,

+ Nhận xét “một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”, một vẻ đẹp toàn bích.

+ Bối rối trước cái đẹp: “trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”, nhận ra rằng “bản thân cái đẹp chính là đạo đức”

=> Không chỉ nhạy bén trước cái đẹp, Phùng còn có cả những suy tưởng sâu sắc về quan hệ giữa cái đẹp với cái thiện: cái đẹp thực sự phải có khả năng thanh lọc tâm hồn con người.

* Một tấm lòng luôn trăn trở về thân phận con người

– Trước cảnh bạo hành trong gia đình hàng chài, lúc đầu Phùng kinh ngạc tột độ: “chỉ biết há mồm ra mà nhìn”, nhưng sau đó đã vứt máy ảnh xuống chạy nhào tới. Khi chứng kiến thêm một lần nữa, Phùng đã can ngăn, rồi bị thương phải vào viện điều trị.

– Sau câu nói của người đàn bà ở tòa án (xin không bỏ chồng), Phùng cảm thấy bức xúc, “cảm thấy gian phòng ngủ lồng lộng gió biển của Đẩu bị hút hết không khí, trở nên ngột ngạt” nên đã vén màn bước ra ngoài như muốn đòi lại công lí cho chị ta.

– Khi nghe câu chuyện của người đàn bà, trăn trở, ám ảnh day dứt trong lòng cho số phận những gia đình giống như gia đình Phác, anh xách máy ảnh đi lang thang.

=> Mặc dù chưa quen nghịch lí trong cuộc đời nhưng trong anh vẫn là phẩm chất tốt đẹp của người chiến sĩ căm ghét những bất công, sẵn sàng hành động vì lẽ công bằng.

* Là nhân vật tự ý thức

– Ban đầu, Phùng là người nghệ sĩ có thái độ dễ bằng lòng, nhìn đời bằng con mắt đơn giản một chiều (nghĩ đơn giản rằng những kẻ đi theo ngụy là xấu “lão ta hồi 75 có đi lính ngụy không?”), không sẵn sàng đối mặt với nghịch lí cuộc đời.

– Phùng cảm thông cho số phận của người đàn bà hàng chài, cuộc đời và câu chuyện của chị ở tòa án đã giúp Phùng vỡ lẽ ra nhiều điều, anh biết chấp nhận những điều nghịch lí ở đời.

=> Thông qua những cảm nhận của Phùng, nhà văn gửi đến người đọc những nhận thức sâu sắc về cuộc đời, về nghệ thuật: cần phải có cái nhìn đa diện nhiều chiều để phát hiện ra bản chất sau vẻ đẹp của hiện tượng.

c) Kết bài

– Khái quát giá trị nghệ thuật: khắc họa nhân vật, xây dựng tình huống truyện, sử dụng ngôn ngữ linh hoạt,…

– Trong tác phẩm, nhà văn đã tỏ ra cảm thông sâu sắc trước cuộc đời khốn khổ của người đàn bà hàng chài, đồng thời ngợi ca và phát hiện những phẩm chất mạnh mẽ của chị, tố cáo hậu quả chiến tranh để lại.

Đề 4:Phân tích hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” (Nguyễn Minh Châu).

* Gợi ý trả lời 

a) Mở bài

– Giới thiệu sơ lược về tác giả, tác phẩm

+ Nguyễn Minh Châu (1930 – 1989) là một trong những nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam hiện đại.

+ Truyện Chiếc thuyền ngoài xa là truyện ngắn tiêu biểu in đậm phong cách của Nguyễn Minh Châu: tự sự – triết lí nhân sinh.

– Giới thiệu hai phát hiện của Phùng: Thông qua hai phát hiện của nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa, tác giả đã thể hiện được những đánh giá, quan điểm về mối quan hệ giữa cuộc đời và nghệ thuật, giữa người nghệ sĩ và nhân dân.

b) Thân bài

* Phát hiện đầu tiên: Vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trên biển sớm mờ sương

– Khung cảnh biển buổi sáng trong sương mai, đó là khung cảnh đẹp đẽ, tuyệt bích như bức họa mực tàu.

– Khung cảnh rộng lớn của biển với chiếc thuyền ngoài xa mà “mái thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu trời sương mù màu trắng như có sữa pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”, trên thuyền là vài bóng người ngồi im phăng phắc.

=> Đôi mắt tinh tường, “nhà nghề” của người nghệ sĩ đã phát hiện vẻ đẹp “trời cho” trên mặt biển mờ sương, vẻ đẹp mà cả đời bấm máy ảnh chỉ gặp một lần.

– Người nghệ sĩ cảm thấy hạnh phúc đó là niềm hạnh phúc của sự khám phá và sáng tạo, của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu.

– Trong giây lát, Phùng đã nhận ra được chân lí của sự hoàn mĩ, thì ra đứng trước cảnh đẹp, trước sự toàn bích, hài hòa, lãng mạn của cuộc đời, tâm hồn người nghệ sĩ có thể được thanh lọc để trở nên trong trẻo hơn.

* Phát hiện thứ hai: Cảnh bạo lực trong gia đình hàng chài

– Trong khung cảnh lung linh, tuyệt mĩ của cảnh biển, Phùng ngỡ ngàng phát hiện ra cảnh bạo lực gia đình – sự thật tàn nhẫn trong góc khuất cuộc sống của những con người nghèo khổ.

– Từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như trong mơ bước ra một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi với vẻ ngoài cam chịu cùng một người đàn ông hung dữ, độc ác lấy việc đánh vợ làm phương thức giải tỏa mọi đau khổ.

-> Đây là hình ảnh đằng sau cái đẹp “toàn bích, toàn thiện” mà anh vừa bắt gặp trên biển. Nó hiện ra bất ngờ, trớ trêu như trò đùa quái ác của cuộc sống.

– Chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ một cách vô lí và thô bạo, Phùng đã “kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu… vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy ào tới“.

-> Phùng đã cay đắng nhận ra rằng đằng sau vẻ đẹp toàn bích, hoàn thiện kia lại là những góc khuất đầy ngang trái, đau khổ của cuộc sống.

=> Phùng ý thức được trách nhiệm của người nghệ sĩ, người nghệ sĩ đích thực không phải chỉ nhìn cuộc sống như chiếc thuyền ngoài xa mà cần thực sự thấu hiểu, đi sâu khám phá cuộc sống của con người.

* Đặc sắc nghệ thuật

– Tình huống truyện nghịch lí độc đáo

– Diễn biến tình tiết giàu kịch tính, chi tiết đối lập

– Giọng điệu thay đổi linh hoạt

– Sắc thái suy tư, chiêm nghiệm, suy tư – triết lí nổi bật

– Lời văn giản dị, mộc mạc mà nhiều dư vị

c) Kết bài

– Khái quát giá trị hai phát hiện của Phùng: Thông qua hai phát hiện của nhân vật Phùng, tác giả Nguyễn Minh Châu đã đặt ra mối trăn trở về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời, giữa người nghệ sĩ và người dân.

Đề 5: Những đổi mới trong cách nhìn hiện thực cuộc sống của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa”.

* Gợi ý trả lời 

I. Mở bài

– Giới thiệu Nguvễn Minh Châu và vị trí mở đường trong công việc đổi mới văn học sau năm 1975.

– Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa là một minh chứng tiêu biểu, thế hiện những đổi mới của Nguyễn Minh Châu trong cách nhìn hiện thực. Tác phẩm được viết trong giai đoạn sáng tác thứ hai của nhà văn (những năm 80).

II. Thân bài

1. Giới thiệu vài nét về sự đổi thay của Nguyễn Minh Châu trong hai chặng đường sáng tác (trước và sau 1975). Đọc tác phẩm Nguyễn Minh Châu có thể hình dung khá rõ quá trình vận động về tư tưởng, tình cảm cũng như trăn trở, tìm tòi đổi mới cách tiếp cận cuộc sống là bút pháp sáng tạo với những đóng góp đáng trân trọng. Sau chiến tranh, sau không khí tráng ca có phần lí tưởng một thời mà cả nước hướng ra mặt trận, khi hòa bình lập lại, mọi người mới có điều kiện bình tâm để nhìn rõ hơn những góc khuất của đời thường, những phức tạp mới nảy sinh trong đời sống con người.

2. Điểm hiện diện của Nguyễn Minh Châu xuất phát từ tình huống của tác phẩm (tình huống nhận thức).

a. Đó là cái nhìn mang tính chất khám phá sự thật:

Đằng sau bức ảnh chụp con thuyền rất đẹp. cái đẹp ngoại cảnh tuyệt đỉnh mà người phóng viên thu được ẩn chứa một cuộc sống vật lộn với những luồng tư tưởng khác nhau mà không gì thỏa hiệp hay giải quyết một cách giải quyết được một dễ dàng.

b. Cách nhìn về con người:

Nhân vật trung tâm trong tác phẩm là người phụ nữ. Trong con người xấu xí, lầm lũi cam chịu ấy còn có một con người khác mà ta không hay biết. Chị có cái nhìn mà chỉ người trong cuộc mới thấy, cái nhìn đó gắn với thực tế: lo lắng cho số phận của đứa con cho cuộc lênh đênh trên biển.

Như vậy, sau chiến tranh trở về, quan tâm hơn đến đời sống cá nhân của con người, Nguyễn Minh Châu đã khám phá ra những bão tố của cuộc sống gia đình. Những sự giải quyết những mâu thuẫn của cuộc sống thực tại (gia đình người dân chài) không hề dễ dàng. Bởi vì sự việc, con người tôn trọng những mối quan hệ đa chiều, hết sức phức tạp.

c. Cái mới trong cách nhìn của Nguyễn Minh Châu:

Ông đã thu nhỏ ống kính quay của mình trong phạm vi cuộc sống gia đình, một nội diện hẹp hơn nhưng lại mở ra nhiều điều lớn lao, sâu sắc. Trong bức tranh nhỏ, chứa đựng tất cả các vấn đề xã hội. So sánh với Mảnh trăng cuối rừng – truyện ngắn viết trong thời kì đấu tranh chống Mĩ ở miền Bắc 1970, lúc này con người cuộc sống mang vẻ đẹp lí tưởng vì yêu cầu của thời đại. Nhà văn cần khẳng định sự chiến thắng của cái đẹp, cái thiện, cái cao cả với cái sâu xa, thấp hèn… Trước sau, Nguyễn Minh Châu vẫn là một con người suốt đời đi săn tìm cái đẹp, tìm cái “hạt ngọc” ẩn sâu trong tâm hồn con người đó là “mảnh trăng cuối rừng”, là “chiếc thuyền ở ngoài xa”, song đã có sự đổi thay trong cách nhìn về hiện thực vì cuộc sống và tâm thế sáng tạo.

d. Về nghệ thuật:

Sự sáng tạo tình huống để nhân vật va chạm với suy nghĩ của các nhân vật khác, cũng giống như Bức tranh, truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa tiếp tục sự khám phá cuộc sống ở cách nhìn đa diện, phức tạp về con người. Về những số phận, những cảnh đời.

III. Kết bài

– Từ thiên hướng khai thác hiện thực đời sống thuận chiều, một chiều trước 1975, với những tác phẩm đậm đà chất lãng mạn cách mạng và sử thi, những tác phẩm ở chặng sáng tác thứ hai của Nguyễn Minh Châu trở về với chủ nghĩa hiện thực tỉnh táo nhằm khám phá những phức tạp mới nảy sinh sau chiến tranh. Sự đổi mới trong cách nhìn hiện thực, khát vọng của mình về khả năng tác động kì diệu của văn học đối với đời sống và con người; đặt vấn đề về mối quan hệ giữa văn học và đời sống.

Đề 6: Phân tích giá trị nhân đạo của tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu

* Gợi ý trả lời 

1. Mở bài

Giới thiệu tác phẩm và vấn đề cần phân tích.

2. Thân bài:

a. Tình huống truyện mang tính phát hiện:

– Trên bãi biển:

• Nhiếp ảnh gia Phùng sau nhiều ngày “mai phục” trên bãi biển, cuối cùng cũng chộp được một cảnh “đắt” trời cho. Đối với Phùng đó là vẻ đẹp toàn thiện, toàn mỹ, là chân lý trong ngần của tâm hồn, là đạo đức, …
• Thế nhưng một bức ảnh tuyệt đẹp đó lại chứa đựng cái vẻ xấu xa, tàn nhẫn nhất của con người, một người đàn ông cục súc vũ phu đánh đập tàn nhẫn người vợ xấu xí, thô kệch của mình.

– Trong tòa án:

• Phùng muốn giúp đỡ người đàn bà bất hạnh kia thoát khỏi gã chồng vũ phu, với sự giúp đỡ của Đẩu – chánh án tòa án huyện, bằng một vụ ly hôn, với mong ước chị ta được giải thoát khỏi cuộc hôn nhân địa ngục.
• Người đàn bà kia chẳng những không bỏ quách lão chồng vũ phu của chị, mà trái lại sống chết không chịu ly hôn, điều ấy khiến cả hai người thấy thật khó hiểu.
• Khi nghe người đàn bà làng chài tâm sự bằng chất giọng từng trải, thấm thía thì Phùng và Đẩu lại mới vỡ ra được nhiều điều.

b. Giá trị nhân đạo của tác phẩm:

– Tố cáo gay gắt nạn bạo hành gia đình, mặt tối của xã hội đương đại thông qua cảnh người đàn ông vũ phu đánh đập người vợ của mình. Nhấn mạnh hậu quả, hệ lụy bằng chi tiết đứa con chạy ra bảo vệ mẹ, đánh lại cha.

– Thể hiện tấm lòng thương cảm, thấu hiểu sâu sắc cho số phận và cuộc đời của những con người vùng biển, những con người có cuộc sống luôn bấp bênh, lam lũ, vất vả.

• Người đàn bà làng chài bị chồng bạo hành, những nỗi vất vả của một người phụ nữ với gia đình đông con, số phận bất hạnh khi còn trẻ, hay niềm hạnh phúc đơn giản nhỏ nhoi là được nhìn đàn con ăn no bụng,…
• Thương cảm cho một kiếp người như gã chồng, thông qua lời bộc bạch của chị vợ trên toà án. Một người vốn dĩ hiền lành, chăm chỉ làm ăn nhưng sau ngần ấy năm lại trở nên cục súc, độc ác vì cái nghèo, cái khổ cứ đeo bám mãi.

– Từ khía cạnh của người chồng, cùng với cái cảnh bất hạnh của người đàn bà làng chài tác giả đã tố cáo những hậu quả mà 2 cuộc chiến tranh kéo dài gần 120 năm đã để lại trên đất nước ta bao gồm: Sự đói nghèo, lạc hậu, sự thiếu hụt của tri thức, giáo dục, kém hiểu biết về kế hoạch hóa gia đình,…

– Vẻ đẹp tâm hồn của người đàn bà làng chài:

+ Tình mẫu tử thiêng liêng, sâu nặng: Chị không chỉ muốn chúng có cơm ăn, mà còn muốn con mình có một gia đình hoàn chỉnh, đầy đủ cả bố lẫn mẹ. Chị cũng không muốn chúng phải thấy những cảnh tàn ác mà bố chúng nó đã gây ra cho mẹ, không phải chỉ để bảo vệ lòng tự trọng của một con người, mà hơn hết chị muốn con mình được lớn lên với một tâm hồn trong sáng, khỏe mạnh.

+ Hạnh phúc của người đàn bà làng chài chỉ là việc gia đình quây quần, và những đứa con được ăn no => Phản ánh những khát khao hạnh phúc bình dị của những con người miền biển.

3. Kết bài

– Nêu cảm nhận chung.

Đề 7: Nghị luận về nạn bạo hành gia đình trong Chiếc thuyền ngoài xa.

* Gợi ý trả lời 

I. Mở bài:

– Ai đã đọc tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu hẳn không thể nào quên được hình ảnh người phụ nữ làng chài tảo tần, chịu nhiều sương gió, cực khổ. Vì những gánh nặng của cuộc sống, vì tình thương dành cho con cái, vì cái án mưu sinh, khát khao hạnh phúc mà người đàn bà đó phải chịu cảnh sống bị đánh đập tàn nhẫn, số phận thật trớ trêu và đầy nghịch lí. Trong xã hội hiện đại ngày nay, dù đã khác và tiến bộ rất nhiều hơn trước đây nhưng nạn bạo hành trong gia đình vẫn xảy ra và làm nhức nhối trong dư luận.

II. Thân bài:

* Giải thích vấn đề

– Nội dung tác phẩm: Sau khi chụp được bức ảnh “đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh”, phóng viên Phùng lại chứng kiến cảnh người đàn ông hàng chài đánh vợ một cách dã man, độc ác. Từ hành động vũ phu đó của người đàn ông hàng chài, Nguyễn Minh Châu đã cho chúng ta suy nghĩ nhiều về hiện tượng bạo hành gia đình.

– Tóm tắt cảnh bạo hành trong gia đình hàng chài trong tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa:

+ Người cha, tưởng chừng như là trụ cột lại là kẻ gây ra đau khổ cho chính gia đình mình. Ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng. Ông ta đánh vợ như là một cách để trút bớt đi những oán hận trong cuộc đời khổ cực của mình.

+ Chứng kiến những đau đớn về thể xác mà mẹ mình phải gánh chịu, Phác, đứa con trai trong gia đình sinh ra hằn học với cuộc đời.

* Bàn luận vấn đề bạo lực gia đình trong xã hội ngày nay

– Giải thích: Bạo hành gia đình là hiện tượng hành động trấn áp người khác bằng lời nói, hành động, là sự khống chế, đàn áp về cả tinh thần và thể xác để xúc phạm tinh thần nhau của những thành viên trong gia đình.

– Bàn luận:

+ Thực trạng: Là vấn đề xã hội bức thiết của một quốc gia nhất là ở những nước kém phát triển và đang phát triển tình trạng này diễn ra thường xuyên. Bạo hành xảy ra dưới nhiều hình thức: vợ chồng đánh đập nhau, cháu, con chửi rủa ông bà, dùng những lời lẽ không tốt đẹp để nói về nhau…

+ Hậu quả: Bạo hành gia đình xảy ra để lại hậu quả đáng thương, con mất mẹ, cháu mất ông bà, cha mẹ con cái từ nhau… gây ra biết bao tệ nạn xã hội.

+ Nguyên nhân: Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa anh hàng chài vì phải lo toan, bươn chải gánh nặng gia đình, vì đói vì nghèo mà đánh đập vợ con để giải tỏa tâm hồn. Thực tế xã hội phức tạp hơn: Đó là do cái nghèo, cái khổ của cuộc sống xô bồ của xã hội, do ý thức, đạo đức biến chất tha hóa của một bộ phận người trong xã hội.

+ Giải pháp: Để giải quyết vấn đề bạo lực gia đình cần có sự kết hợp của các cơ quan đoàn thể, các tổ chức trong xã hội… Đảng và nhà nước cần có biện pháp tích cực như tuyên truyền vận động mọi người giáo dục mỗi công dân về hạnh phúc gia đình. Phải trừng trị nghiêm khắc những kẻ có hành vi bạo lực gia đình. Đưa ra những chính sách bảo vệ cuộc sống và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

* Rút ra bài học cho bản thân

– Cần thẳng thắn lên án hành động bạo lực gia đình như nhân vật Phùng, Đẩu trong Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu.

– Hãy sống chan hòa, đầm ấm để không có bạo hành gia đình.

III. Kết bài:

– Qua tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu đã đặt ra vấn đề mà cả thời của ông lẫn thời nay đều đang xảy ra. Truyện đã phản ánh phần nào về thực trạng nạn bạo hành diễn ra. Đó là điều đau xót và là những cái “đinh nhọt” của xã hội. Mỗi cá nhân cần có cách sống phù hợp và tiến bộ, có ý thức trách nhiệm để góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh và phát triển, sẽ không còn dòng chữ nào phải lên tiếng để đấu tranh cho quyền của con người và chống nạn bạo hành trong xã hội.

Đọc hiểu Chiếc thuyền ngoài xa (Nguyễn Minh Châu) – Đề số 1

Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

“Lúc bấy giờ trời đầy mù từ ngoài biển bay vào. Lại lác đác mấy hạt mưa. Tôi rúc vào bên bánh xích của một chiếc xe tăng để tránh mưa, đang lúi húi thay phim, lúc ngẩng lên thấy một chuyện hơi lạ: một chiếc thuyền lưới vó mà tôi đoán là trong nhóm đánh cá ban nãy đang chèo thẳng vào trước mặt tôi. Có lẽ suốt một đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi được thấy một cảnh “đắt” trời cho như vậy: trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ. 

Tất cả khung cảnh ấy nhìn qua những cái mắt lưới và tấm lưới nằm giữa hai chiếc gọng vó hiện ra dưới một hình thu y hệt cánh một con dơi, toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích khiến đứng trước nó tôi trở nên bối rối, trog trái tim như có cái gì bóp thắt vào. Chẳng biết ai đó lần đầu tiên phát hiện cái đẹp chính là đạo đức? Trong giây phút bối rối, tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngân của tâm hồn.” 

(Trích Chiếc thuyền ngoài xa – Nguyễn Minh Châu)

Câu 1. Xác định phong cách ngôn ngữ của đoạn văn trên?

Câu 2. Xác định phương thức biểu đạt được sử dụng trong đoạn văn trên?

Câu 3. Đoạn văn trên được viết theo giọng kể của ai? (phương thức trần thuật)

Câu 4. Trong đoạn văn trên, nhân vật “tôi” (nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng) đã nhìn thấy hình ảnh gì?

Câu 5. Anh ta đánh giá hình ảnh mà mình nhìn thấy như thế nào?

Câu 6. Cảm xúc của anh ta trước hình ảnh đó?

Câu 7. Chỉ ra biện pháp nghệ thuật tu từ được sử dụng trong đoạn văn trên và nêu tác dụng của nó?

……………………………………

Đọc hiểu Chiếc thuyền ngoài xa (Nguyễn Minh Châu) – Đề số 2

Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

“Ngay lúc ấy, chiếc thuyền đâm thẳng vào trước chỗ tôi đứng, Một người đàn ông và một người đàn bà rời chiếc thuyền. Họ phải lội qua một quãng bờ phá nước ngập đến quá đầu gối. Bất giác tôi nghe người đàn ông nói chõ lên thuyền như quát: “Cứ ngồi nguyên đấy. Động đậy tao giết cả mày đi bây giờ”. Chắc chắn họ không thấy tôi.

Người đàn bà trạc ngoài bốn mươi, một thân hình quen thuộc của đàn bà vùng biển, cao lớn với những đường nét thô kệch. Mụ rỗ mặt. Khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo lưới. tái ngắt và dường như đang buồn ngủ. Người đàn ông đi sau. Tấm lưng rộng và cong như một chiếc thuyền. Mái tóc tổ quạ. Lão đi chân chữ bát, bước từng bước chắc chắn, hàng lông mày cháy nắng rũ xuống hai con mắt đầy vẻ độc dữ lúc nào cũng nhìn dán vào tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới, nửa thân dưới ướt sũng của người đàn bà.”

(Trích Chiếc thuyền ngoài xa – Nguyễn Minh Châu)

Câu 1. Xác định phong cách ngôn ngữ của đoạn văn trên?

Câu 2. Xác định phương thức biểu đạt được sử dụng trong đoạn vă trên?

Câu 3. Đoạn văn trên được viết theo giọng kể của ai? (phương thức trần thuật)

Câu 4. Người đàn bà trong đoạn trích trên được miêu tả như thế nào? Nhận xét về ngoại hình và tính cách của bà ta?

Câu 5. Lão đàn ông trong đoạn trích trên được miêu tả như thế nào? Nhận xét về ngoại hình và tính cách của lão ta?

……………………………………..

Trên đây là một số đề Đọc hiểu Chiếc thuyền ngoài xa mà đã sưu tầm được, mong rằng sẽ giúp ích cho các em trong quá trình ôn tập tại nhà!

 

 Giáo dục