Hoá 8 bài 5: Nguyên tố hoá học, bảng ký hiệu, nguyên tử khối và bài tập vận dụng

Hoá 8 bài 5: Nguyên tố hoá học, bảng ký hiệu, nguyên tử khối và bài tập vận dụng. Trong thực tế, khi mua thực phẩm đóng hộp các em thường thấy trên nhãn có ghi hàm lượng, thực chất đó chính là các nguyên tố hoá học, các nguyên tố hoá học này chính là tập hợp các nguyên tử cùng loại.

Vậy các nguyên tố hoá học là gì, có ký hiệu như thế nào và nguyên tử khối của chúng bằng bao nhiêu? chúng ta cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây nhé.

I. Nguyên tố hoá học là gì?

– Định nghĩa: Nguyên tố hoá học là tập hợp các nguyên tử cùng loại có cùng số hạt proton trong hạt nhân. Số proton trong hạt nhân là đặc trưng của nguyên tố.

– Các nguyên tử thuộc cùng 1 nguyên tố hoá học có tính chất hoá học như nhau

II. Ký hiệu hoá học của các nguyên tố

– Mỗi nguyên tố hoá học thường được biểu diễn ngắn gọn bằng 1 hoặc 2 chữ cái (chữ cái đầu viết hoa), gọi là ký hiệu hoá học của nguyên tố, ví dụ:

Ký hiệu hoá học của Nguyên tố Hiđro là H, nguyên tố Canxi là Ca, nguyên tố Cacbon là C,…

– Theo quy ước, mỗi ký hiệu của nguyên tố còn chỉ 1 nguyên tử của nguyên tố đó, ví dụ: Muốn chỉ 2 nguyên tử của Hidro ta viết 2H.

* Bảng ký hiệu hoá học các nguyên tố Tiếng Anh và Tiếng Việt

Tên tiếng Anh	Tên Tiếng Việt	Ký hiệu nguyên tố	Số proton
actinium	actini	Ac	89
americium	americi	Am	95
stibium	antimon	Sb	51
argonum	agon	Ar	18
arsenicum	asen	As	33
astatium	astatin	At	85
baryum	bari	Ba	56
berkelium	berkeli	Bk	97
beryllium	berylli	Be	4
bismuthum	bitmut	Bi	83
bohrium	bohri	Bh	107
borum	bo	B	5
bromum	brôm	Br	35
carboneum	cacbon	C	6
cerium	xeri	Ce	58
caesium	xêzi	Cs	55
stannum	thiếc	Sn	50
curium	curium	Cm	96
darmstadtium	darmstadti	Ds	110
kalium	kali	K	19
dubnium	dubni	Db	105
nitrogenium	nitơ	N	7
dysprosium	dysprosi	Dy	66
einsteinium	einsteini	Es	99
erbium	erbi	Er	68
europium	europi	Eu	63
fermium	fermi	Fm	100
fluorum	flo	F	9
phosphorus	phốtpho	P	15
francium	franxi	Fr	87
gadolinium	gadolini	Gd	64
gallium	galli	Ga	31
germanium	germani	Ge	32
hafnium	hafni	Hf	72
hassium	hassi	Hs	108
helium	heli	He	2
aluminium	nhôm	Al	13
holmium	holmi	Ho	67
magnesium	magiê	Mg	12
chlorum	clo	Cl	17
chromium	crom	Cr	24
indium	indi	In	49
iridium	iridi	Ir	77
iodum	iốt	I	53
cadmium	cadmi	Cd	48
californium	californi	Cf	98
cobaltum	coban	Co	27
krypton	krypton	Kr	36
silicium	silic	Si	14
oxygenium	ôxy	O	8
lanthanum	lantan	La	57
laurentium	lawrenci	Lr	103
lithium	liti	Li	3
lutetium	luteti	Lu	71
manganum	mangan	Mn	25
cuprum	đồng	Cu	29
meitnerium	meitneri	Mt	109
mendelevium	mendelevi	Md	101
molybdaenum	molypden	Mo	42
neodymium	neodymi	Nd	60
neon	neon	Ne	10
neptunium	neptuni	Np	93
niccolum	niken	Ni	28
niobium	niobi	Nb	41
nobelium	nobeli	No	102
plumbum	chì	Pb	82
osmium	osmi	Os	76
palladium	paladi	Pd	46
platinum	bạch kim	Pt	78
plutonium	plutoni	Pu	94
polonium	poloni	Po	84
praseodymium	praseodymi	Pr	59
promethium	promethi	Pm	61
protactinium	protactini	Pa	91
radium	radi	Ra	88
radon	radon	Rn	86
rhenium	rheni	Re	75
rhodium	rhodi	Rh	45
roentgenium	roentgeni	Rg	111
hydrargyrum	thủy ngân	Hg	80
rubidium	rubidi	Rb	37
ruthenium	rutheni	Ru	44
rutherfordium	rutherfordi	Rf	104
samarium	samari	Sm	62
seaborgium	seaborgi	Sg	106
selenium	selen	Se	34
sulphur	lưu huỳnh	S	16
scandium	scandi	Sc	21
natrium	natri	Na	11
strontium	stronti	Sr	38
argentum	bạc	Ag	47
tantalum	tantali	Ta	73
technetium	tecneti	Tc	43
tellurium	telua	Te	52
terbium	terbi	Tb	65
thallium	tali	Tl	81
thorium	thori	Th	90
thulium	thuli	Tm	69
titanium	titan	Ti	22
uranium	urani	U	92
vanadium	vanadi	V	23
calcium	canxi	Ca	20
hydrogenium	hiđrô	H	1
wolframium	volfram	W	74
xenon	xenon	Xe	54
ytterbium	ytterbi	Yb	70
yttrium	yttri	Y	39
zincum	kẽm	Zn	30
zirconium	zirconi	Zr	40
aurum	vàng	Au	79
ferrum	sắt	Fe	26

III. Nguyên tử khối của nguyên tố hoá học

– Nguyên tử có khối lượng vô cùng bé, nếu tính bằng gam thì số trị quá nhỏ

– Khối lượng nguyên tử C bằng 1,9926.10^-23 g

– Quy ước: lấy 1/12 khối lượng nguyên tử C làm đơn vị khối lượng nguyên tử gọi là đơn vị cacbon (đvC), kí hiệu là u

– Dựa theo đơn vị này để tính khối lượng nguyên tử

– Nguyên tử khối là khối lượng của một nguyên tử tính bằng đơn vị cacbon

– Có thể so sánh độ nặng nhẹ giữa các nguyên tố bằng việc lập tỉ số giữa các nguyên tử khối:

° Nếu lớn hơn 1: nặng hơn

° Nếu nhỏ hơn 1: nhẹ hơn

° Nếu bằng 1: bằng nhau

* Ví dụ: Giữa nguyên tử oxi và photpho, nguyên tử nào nhẹ hơn:

Ta lập tỉ số $small frac{M_O}{M_P}=frac{16}{31}<1$ ⇒ nguyên tử oxi nhẹ hơn photpho

– Mỗi nguyên tố đều có nguyên tử khối riêng biệt nên có thể xác định nguyên tố thông qua nguyên tử khối.

* Bảng nguyên tử khối (khối lượng nguyên tử) của các nguyên tố hóa học

Tên Nguyên tố	Ký hiệu hoá học	Số proton	Nguyên tử khối
Hiđro	H	1	1
Heli	He	2	4
Liti	Li	3	7
Beri	Be	4	9
Bo	B	5	11
Cacbon	C	6	12
Nitơ	N	7	14
Oxi	O	8	16
Flo	F	9	19
Neon	Ne	10	20
Natri	Na	11	23
Magie	Mg	12	24
Nhôm	Al	13	27
Silic	Si	14	28
Photpho	P	15	31
Lưu huỳnh	S	16	32
Clo	Cl	17	35,5
Argon	Ar	18	39,9
Kali	K	19	39
Canxi	Ca	20	40
Crom	Cr	24	52
Mangan	Mn	25	55
Sắt	Fe	26	56
Đồng	Cu	29	64
Kẽm	Zn	30	65
Brom	Br	35	80
Bạc	Ag	47	108
Bari	Ba	56	137
Thuỷ ngân	Hg	80	201
Chì	Pb	82	207

IV. Có bao nhiêu nguyên tố hoá học?

– Cho đến nay, đã có hơn 110 nguyên tố hóa học. Oxi là nguyên tố phổ biến nhất, chiếm gần nửa khối lượng vỏ Trái Đất.

V. Bài tập về Nguyên tố hoá học

Bài 3 trang 20 SGK hoá 8: a) Các cách viết 2C, 5O, 3Ca lần lượt chỉ ý gì?

b) Hãy dùng chữ số và kí hiệu hóa học diễn đạt các ý sau: Ba nguyên tử nitơ, bảy nguyên tử canxi, bốn nguyên tử natri.

* Lời giải bài 3 trang 20 SGK hoá 8:

a) Ý nghĩa của các cách viết:

2C ⇔ hai nguyên tử cacbon

5O ⇔ năm nguyên tử oxi

3Ca ⇔ ba nguyên tử canxi

b) Dùng ký hiêu hoá học diễn tả

ba nguyên tử nitơ ⇔ 3N

bảy nguyên tử canxi ⇔ 7Ca

bốn nguyên tử natri ⇔ 4Na

Bài 4 trang 20 SGK hoá 8: Lấy bao nhiêu phần khối lượng của nguyên tử cacbon làm đơn vị cacbon? Nguyên tử khối là gì?

* Lời giải bài 4 trang 20 SGK hoá 8:

– Lấy 1/12 khối lượng của nguyên tử cacbon làm đơn vị cacbon.

– Nguyên tử khối là khối lượng của một nguyên tử tính bằng đơn vị cacbon.

Bài 5 trang 20 SGK hoá 8: Hãy so sánh nguyên tử magie nặng hay nhẹ hơn bao nhiêu lần so với

a) nguyên tử cacbon

b) nguyên tử lưu huỳnh

c) nguyên tử nhôm

* Lời giải bài 5 trang 20 SGK hoá 8:

♦ Nguyên tử magie (Mg):

– Nặng hơn bằng $small frac{24}{12}=2$ lần nguyên tử cacbon (C)

– Nhẹ hơn bằng $small dpi{100} fn_cm small frac{24}{32}=frac{3}{4}$ lần nguyên tử lưu huỳnh(S)

– Nhẹ hơn bằng $small frac{24}{27}=frac{8}{9}$ lần nguyên tử nhôm (Al)

Bài 6 trang 20 SGK hoá 8: Nguyên tử X nặng gấp hai lần nguyên tử nitơ. Tính nguyên tử khối và cho biết X thuộc nguyên tố nào? Viết kí hiệu hóa học của nguyên tố đó.

* Lời giải bài 6 trang 20 SGK hoá 8:

– Nguyên tử khối của N = 14 đvC

⇒ Nguyên tử khối của X = 2 x 14 = 28 (đvC)

– Vậy X là nguyên tố silic (Si)

Bài 7 trang 20 SGK hoá 8: a) Theo giá trị khối lượng tính bằng gam của nguyên tử cacbon cho trong bài học, hãy tính xem một đơn vị cacbon tương ứng với bao nhiêu gam?

b) Khối lượng tính bằng gam của nguyên tử nhôm là A, B, C hay D?

A. 5,324.10^-23g. B. 6,023.10^-23g.

C. 4,482.10^-23g. D. 3,990.10^-23g.

* Lời giải bài 7 trang 20 SGK hoá 8:

a) Ta có khối lượng 1 nguyên tử C = 1,9926 . 10^-23 (g) và bằng 12 đvC.

⇒ khối lượng của 1 đơn vị cacbon là: 1đvC = $small frac{1,9926.10^{-23}}{12}$ =1,66.10^-24

b) Khối lượng tính bằng gam của nguyên tử nhôm

Nhân số trị nguyên tử khối của nhôm với số gam tương ứng của một đơn vị cacbon

M_Al = 27x 1,66.10^-24 g = 44,82.10^-24 g = 4,482.10^-23 g. ⇒ Đáp án: C.4,482.10^-23g.

Hy vọng với bài viết về Nguyên tố hoá học, bảng ký hiệu, nguyên tử khối và bài tập ở trên giúp ích cho các em. Mọi góp ý và thắc mắc các em vui lòng để lại bình luận dưới bài viết để ghi nhận và hỗ trợ, chúc các em học tập tốt.

Giáo Dục

Bản quyền bài viết thuộc thcs-thptlongphu. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận!

Nguồn chia sẻ: https://thcs-thptlongphu.edu.vn

https://thcs-thptlongphu.edu.vn/hoa-8-bai-5-nguyen-to-hoa-hoc-bang-ky-hieu-nguyen-tu-khoi/