Người Aryan là ai?
Người Aryan là một tên gọi ban đầu có nghĩa là “văn minh”, “quý tộc” hoặc “tự do” mà không đề cập đến bất kỳ sắc tộc nào.
Aryan là tên ban đầu được đặt cho một người được cho là nói một ngôn ngữ Ấn – Âu cổ xưa và những người được cho là đã định cư từ thời tiền sử ở Iran cổ đại và tiểu lục địa phía bắc Ấn Độ .
Từ này không có ý nghĩa dân tộc rộng rãi trước thế kỷ 19 CN ngoài cách sử dụng của người Ba Tư (được gọi là ‘người Iran’ từ ‘người Aryan’) để phân biệt mình với những người chinh phục Ả Rập Hồi giáo của họ vào thế kỷ thứ 7 CN, và thậm chí sau đó (nó có thể được lập luận) nó không phải là quá nhiều sự phân biệt dân tộc như một trong những giai cấp và địa vị.
Trước cuộc chinh phục, Ba Tư là “vùng đất của người Aryan” và sau đó, một thuật ngữ được đặt ra cho những người không phải là người Aryan.
Aryan gắn iền với điều gì?
Aryan trở nên gắn liền với sắc tộc và đặc biệt, với ưu thế da sáng (da trắng), chỉ sau khi các học giả Tây Âu bắt đầu dịch và thường dịch sai các văn bản tiếng Phạn vào thế kỷ 18 và nhiều hơn nữa vào thế kỷ 19 CN.
Các lý thuyết đã được nâng cao trước đó liên quan đến mối tương quan giữa tiếng Phạn và các ngôn ngữ châu Âu, nhưng khái niệm này đã được phổ biến bởi nhà ngữ văn Anh-Wales, Ngài William Jones (1746-1794 CN) vào năm 1786 CN, người đã tuyên bố rằng có một nguồn chung cho những ngôn ngữ này. ông gọi là Proto- Indo-European
Sự thật về người Aryans
Đầu thế kỷ 20, chủ nghĩa quốc xã Đức đã nâng lý thuyết “chủng tộc Aryan” lên đến mức cực kỳ phản động: “Chủng tộc Aryan là chủng tộc thượng đẳng có quyền thống trị thế giới”. Rốt cuộc người Aryan là ai mà lại được tôn xưng như vậy?
Một nét đặc trưng nổi bật của Đức Quốc Xã là vấn đề phân biệt chủng tộc, đặc biệt là bài Do Thái. Các dân tộc German (chủng tộc Bắc Âu) được cho là chủng tộc Aryan thuần khiết nhất, do đó là chủng tộc thượng đẳng. Hàng triệu người Do Thái và các nạn nhân khác, bất kỳ ai mà Đức Quốc xã cho là đáng ghét, hạ đẳng, đã bị khủng bố và tàn sát trong cuộc diệt chủng Holocaust.
Và ngày nay, từ ‘Aryan’ thường được cho là mang ý nghĩa tiêu cực, phần lớn là do hệ tư tưởng trên của Đức quốc xã. Người Aryan đã trở nên gắn liền với sự phân cấp chủng tộc khi người da trắng, tóc vàng, mắt xanh được xem là chủng người cao cấp. Quan niệm này được dùng như một công cụ tuyên truyền rất hữu dụng cho việc che giấu mục đích phân biệt chủng tộc. Tuy nhiên, đó không phải là sự thật.
Chỉ vào cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 người Aryan cổ đại mới được Đức Quốc xã xem là tổ tiên của người Đức hoặc người Bắc Âu. Trước khi có sự sai lệch này, tiếng Aryan được cho là một ngôn ngữ cổ xưa được lan truyền và có ảnh hưởng trên khắp vùng tiểu lục địa Ấn Độ.
Người Aryans thực sự
Người ta đã tìm thấy nhiều bằng chứng có thể nhanh chóng phủ định những giả thuyết của Đức Quốc xã. Những người Aryans được biết đến sớm nhất từng sống ở Iran thời tiền sử. Những người này di cư đến miền bắc Ấn Độ vào khoảng năm 1500 TCN. Những cư dân trước đây của tiểu lục địa Ấn Độ gọi những người mới đến này là ārya.
Chữ ‘Aryan’ trong tiếng Anh xuất phát từ từ tiếng Phạn này. Điều thú vị là, chữ này đọc gần giống với ērān trong tiếng Ba Tư. Từ này cũng là nguồn gốc của tên quốc gia Iran hiện đại.
Nền văn minh thung lũng Indus (nằm ở Ấn Độ nhưng nay thuộc tỉnh Sindh – Pakistan) được phát triển rất cao trước khi người Aryan đến. Một số bằng chứng cho thấy nền văn minh thung lũng Indus có điều kiện xã hội có thể sánh ngang với người Sumer và thậm chí còn cao hơn cả người Babylon và người Ai Cập đương đại.
Các tôn giáo tín ngưỡng đã xuất hiện vào khoảng năm 5.500 TCN, các cộng đồng nông nghiệp phát triển vào khoảng năm 4000 TCN, và cuộc sống đô thị nổi lên vào khoảng năm 2500 TCN. Khu vực này phát triển đến đỉnh điểm vào năm 2000 TCN.
Bắt đầu vào khoảng năm 1500 TCN, những người chăn gia súc du mục từ Trung Á bắt đầu băng qua dãy núi Hindu Kush và định cư tại Thung lũng Indus xanh tươi. Tất nhiên những người du mục này chính là người Aryan. Chuyện hoang đường mà nhiều người hay nói là người Aryan là những kẻ xâm lược không thể ngăn cản, những người tiền Mông Cổ đã chiếm lấy tiểu lục địa Ấn Độ và dẫn đến sự sụp đổ của nền văn minh thung lũng Indus.
Không có nhiều bằng chứng ủng hộ giả thuyết này. Thay vào đó có vẻ như theo thời gian, người Aryan đã đến và sinh sống khắp vùng đất mà nền văn minh thung lũng Indus đã để lại sau khi bị sụp đổ.
Bằng chứng khảo cổ cho thấy rằng các xã hội này đã bị suy tàn vào những năm 1800 TCN, nhiều khả năng là do những thay đổi của các dòng sông. Một số nhà nghiên cứu cho rằng do sông Saraswati khô cạn; những người khác nghiêng về một trận lũ lụt thảm khốc. Những người nghiên cứu khoa học môi trường cho rằng cả 2 trường hợp này đều có khả năng xảy ra.
Cho dù do lũ lụt, hạn hán hay bị xâm lăng, các phương thức sản xuất nông nghiệp ban đầu cho phép người Indus phát triển đều bị gián đoạn. Sau đó, các nền kinh tế và trật tự xã hội được xây dựng trên nền tảng nông nghiệp cũng sụp đổ theo. Ngay sau đó, người Aryan đã tiến vào vùng đất này. Chẳng mấy chốc, ngôn ngữ, các phương thức chăn nuôi và nông nghiệp của họ trở nên chiếm ưu thế.
Vương quốc Aryan
Có rất ít bằng chứng nói về vương quốc Aryan. Các nguồn tài liệu cổ xưa chỉ nói sơ về người Aryan, dường như không có cách nào để biết chính xác về tình trạng xã hội của họ.
Một báo cáo khá sơ sài cho rằng người Aryan cổ xưa tôn thờ Thần Lửa. Thuật ngữ Airyana Vaejah, được dịch là “Sự mở rộng của người Aryan”, ám chỉ quê hương huyền thoại của người Iran và được cho là trung tâm của thế giới. Thuật ngữ này cũng nhận được một số tôn trọng nhất định, nhưng vẫn không thực sự đưa ra bất kỳ ý nghĩa nào về chủng tộc và sự phân cấp của nó.
Bất kể sự lẫn lộn về Aryan là gì, chắc chắn là vào buổi bình minh của thế kỷ 20, Aryan đã được cho là một chủng tộc cao quý và thượng đẳng. Ở một nơi nào đó trong tấm màn phủ của thời gian, thuật ngữ Ấn-Iran này đã được thay đổi để nói về các dân tộc Ấn-Âu. Từ đó dẫn đến quan niệm rằng những người Châu âu cổ đại từ miền bắc băng giá đã chinh phục toàn bộ vùng lục địa Á-Âu. Những người cổ đại này là người Aryan.
Hơn nữa, có một học thuyết còn cổ đại hơn, mang tính hợp pháp hơn cho rằng người Đức là hậu duệ của chủng tộc Aryan cao quý cổ đại, chủng tộc cao cấp nhất trong hệ thống phân cấp chủng tộc, những người đã từng cai trị toàn bộ vùng Á Âu. Luận điểm khoa học giả mạo này được Đức Quốc xã tuyên truyền nhằm phục vụ cho mục đích chính trị.
Đức Quốc Xã vẫn khẳng định rằng chủng tộc Aryan là người Đức hoặc Bắc Âu – nhưng điều này không được hỗ trợ bởi bất kỳ bằng chứng lịch sử hoặc khảo cổ học nào.
Ngôi làng cuối cùng của người Aryan
Dọc theo biên giới Ấn Độ – Pakistan, nằm trong khu vực quân sự cao nhất thế giới, những ngôi làng của cộng đồng người Brogpa quanh vùng Ladakh thuộc Ấn Độ đã chứng kiến tất cả.
Họ đã từng chống lại cuộc xâm lược của các vị vua Tây Tạng vào thế kỷ 12, sống sót sau cuộc chiến tranh Ấn Độ – Pakistan chia cắt các ngôi làng năm 1947, cùng cuộc chiến tranh Kargil năm 1999 đã gây ra những thiệt hại không thể bù đắp cho cuộc sống của họ.
Giờ đây, tộc người Brogpas (hoặc Drogpas) lại đang phải đối mặt với những sông băng tan chảy. Mặc dù sống ẩn dật trên dãy Himalaya xa xôi, người Brogpas luôn thu hút du khách nhờ danh tiếng là “ngôi làng cuối cùng của người Aryan”, tàn tích của một trong những bộ lạc những người du mục cưỡi ngựa Ấn – Âu nói tiếng Âu sống trong những thảo nguyên khô cằn của Âu – Á.
Vào khoảng năm 1700 trước Công Nguyên, người Aryans đã xâm chiếm các nền văn minh đô thị cổ xưa của Thung lũng Indus và phá hủy nền văn hóa đó.
Trong một cuốn sách của nhà nhân chủng học văn hóa Mona Bhan, Giáo sư Nghiên cứu Nam Á tại Đại học Syracuse, đề cập rằng người Brogpas được cho là cư dân ban đầu của vùng Ladakh, chạy trốn khỏi những kẻ thống trị áp bức vào thế kỷ thứ 9 và định cư tại những ngôi làng màu mỡ trong vùng.
Kho tài liệu phong phú gồm các bài thánh ca, bài hát và văn học dân gian được lưu truyền qua nhiều thế hệ của tộc người Brogpas đã kể lại lịch sử phức tạp của họ về các cuộc di cư và định cư.
Nhưng đối với Tsering Tundup, 48 tuổi, không thể khẳng định chắc chắn liệu cộng đồng người Brogpas có thực sự là người Aryan hay không.
“Nếu các học giả khẳng định chúng tôi là người Aryan, thì chắc chắn phải có một số bằng chứng về điều đó”, ông khẳng định. “Nhưng chúng tôi không có bất kỳ giấy tờ hoặc bằng chứng nào khác để chứng minh hoặc bác bỏ điều tương tự”.
Ngôi làng của Tundup, Dah, mỗi một mùa đều khoác lên một diện mạo mới. Trong những tháng mùa đông dưới 0 độ, một lớp tuyết không thể xuyên thủng bao phủ tất cả các ngôi làng Brogpa một màu trắng tinh khiết. Trong suốt mùa thu, hoa mai và hoa anh đào lấp đầy những con hẻm quanh co, tạo nên khung cảnh trái ngược hoàn toàn với những ngôi nhà cũ nát.
![Cuộc chinh phục của người Aryan và thời kỳ Vedic [Ấn Độ cổ đại] - LichSu.Org](http://thptsoctrang.edu.vn/wp-content/uploads/2023/01/cuoc-chinh-phuc-cua-nguoi-aryan-va-thoi-ky-vedic-1-1.jpg)
Những cuộc hôn nhân “đa ái”
Các phương tiện truyền thông thường gọi Brogpas là một cộng đồng “hoán đổi vợ” của “tộc người Aryan cuối cùng”.
Theo Tundup, để hiểu rõ về hệ thống hôn nhân “đa ái” của họ không phải một điều dễ dàng. Ông nhấn mạnh: “Đây là một thực tiễn hợp lý để bảo vệ tài sản, đặc biệt là đất đai. Nếu một nhóm anh em không muốn đất đai của họ bị chia cắt vì những tranh chấp vụn vặt thì tất cả họ sẽ lấy chung một người vợ. Đôi khi, sẽ có tới 7 anh em cùng lấy chung một người vợ. Nhờ sự sắp xếp này, các tranh chấp đất đai sẽ không còn là một vấn đề cần tranh cãi”.
Tuy nhiên, ý tưởng hậu thuộc địa về một xã hội văn minh đã làm phai nhạt đi những truyền thống mà Brogpas đã gắn bó trong nhiều thế kỷ. Ngày nay, phần lớn người Brogpas đều thích chế độ một vợ một chồng hoặc gia đình hạt nhân. Như một hệ quả, các tranh chấp đất đai đã tăng lên theo cấp số nhân.
Theo Bhan, nhà nhân chủng học, thay đổi văn hóa là không thể tránh khỏi nhưng điều quan trọng là phải hiểu những thay đổi đó diễn ra như thế nào.
Bà khẳng định: “Nếu sự thay đổi văn hóa được áp đặt hoặc xảy ra vì những thứ không nằm trong tầm kiểm soát của họ, dù là chính trị hay sinh thái, thì điều đó nhất định sẽ khiến mọi người lo lắng. Vì vậy, mặc dù người dân Brogpas có thể đã quen với điều đó, nhưng khuôn mẫu hôn nhân “đa ái” buộc thay đổi do sự áp đặt của chính phủ đã khiến truyền thống này trở nên bất hợp pháp”.
Tuy nhiên, ông Tundup lo ngại rằng việc thiếu các cuộc hôn nhân “đa ái” trong các ngôi làng Brogpa sẽ khiến ngôi làng này đối diện với một thách thức sâu sắc hơn.
Ông lo ngại: “Người Brogpas kết hôn bên ngoài cộng đồng đang ngày một tăng lên. Và khi quay trở lại ngôi làng, họ thậm chí còn không nói được ngôn ngữ Arya truyền thống. Trong trường hợp không có bất kỳ sự công nhận chính thức nào về ngôn ngữ của chúng tôi, rất dễ dàng để khiến nhiều thế hệ sau người Brogpas quên đi lịch sử và văn hóa truyền thống lâu đời”.
Trong quá trình thực địa ở các ngôi làng Brogpa, Giáo sư Bhan đã phát hiện ra rằng người dân địa phương thường rất quan tâm đến việc chia cắt đất đai, một phần do các cuộc hôn nhân “đa ái” đã trở nên ít hơn, bởi điều đó làm cho đất đai bị chia nhỏ nhiều hơn.
“Nhưng ngay cả bên ngoài những cân nhắc về vấn đề đất đai, các cuộc hôn nhân “đa ái” vẫn không thể tách rời khỏi các mô hình lao động của cư dân nơi đây”, bà nhấn mạnh.
Bhan đã trích dẫn cuộc trò chuyện của bà với Zumba, một phụ nữ người Brogpa, người đã giải thích tại sao “kết hôn với ba anh em là một niềm vui” nhưng cũng vô cùng quan trọng để chia sẻ công việc và nguồn lực.
“Có nhiều anh em nhưng họ phải làm những công việc khác nhau”, Zumba nói. “Vì vậy, một anh sẽ đi trong nhiều tháng để chăn thả gia súc trên đồng cỏ vùng cao, một anh khác sẽ ở nhà, trong khi người thứ ba sẽ đi buôn bán”.
********************
Đăng bởi: Thcs-thptlongphu.edu.vn
Chuyên mục: Tổng hợp
