Virus máy tính là gì? Cách bảo vệ máy tính khỏi virus

Virus máy tính là một khái niệm quá quen thuộc, nó không đơn giản chỉ gây ra phiền phức vì chúng không chỉ gây ảnh hưởng đến bạn một khi xâm nhập thành công vào máy tính, mà còn liên tục hiện diện và có thể lây lan nhanh qua mạng, lây nhiễm sang các máy tính khác và tàn phá một khi chúng có cơ hội. Bài viết dưới đây của trường chia sẻ đến các bạn Virus máy tính là gì? Cách bảo vệ máy tính khỏi virus, xin mời các bạn tham khảo.

Virus máy tính là gì?

Virus máy tính là một đoạn mã được nhúng trong một chương trình hợp pháp và được tạo ra với khả năng tự sao chép lây nhiễm sang các chương trình khác trên máy tính. Cũng giống như cách con người bị cảm lạnh hoặc cúm, nó có thể nằm im trong hệ thống và được kích hoạt khi bạn ít ngờ tới nhất.

Virus máy tính được phát triển để lây lan từ máy chủ này sang máy chủ khác. Với sự phát triển của công nghệ, có nhiều cách để virus lây lan vào máy tính của bạn. Virus có thể “ẩn náu” bên trong tệp đính kèm email, tệp tải xuống bất kỳ, phần mềm hoặc liên kết không an toàn.

Khi xâm nhập thành công vào máy tính của bạn, những virus này có thể lấy cắp dữ liệu như mật khẩu, xâm nhập vào tài khoản mạng xã hội hoặc tài khoản ngân hàng trực tuyến của bạn và thậm chí xóa sạch tất cả dữ liệu của bạn.

Hiện nay hệ điều hành Windows với số lượng người dùng đông đảo nên hiển nhiên đứng đầu trong danh sách hệ điều hành bị nhiễm virus nhiều nhất.

Các loại virus máy tính, cách thức tấn công

Các loại virus máy tính thường gặp

Những loại virus mà mọi người dùng có thể gặp phải khi sử dụng máy tính:

• Virus máy tính Hijacker (Chuyên tấn công trình duyệt): Dạng virus thường gặp phải vì nó thường ẩn trong những file dữ liệu được người dùng tải xuống dưới dạng miễn phí.
• Virus Macro (Lây lan qua file): Loại virus thường ẩn mình trong các file hoặc tập tin mà chương trình Macro hỗ trợ.
• Virus đa phần Multipartite: Hầu hết mọi hoạt động của loại Virus này sẽ phụ thuộc vào hệ điều hành mà người dùng đang sử dụng và chúng có khả năng thực hiện lây lan trên nhiều cách thức khác nhau và gặp rất nhiều khó khăn để xử lí khi gặp phải.
• Virus Scripting (Virus web): Một loại xuất hiện tại các chương trình được sử dụng để hiển thị một trang web bất kỳ mà người dùng sử dụng.
• Virus bộ nhớ: Khi không may gặp phải loại virus này sẽ rất khó khắc phục và nếu có khắc phục được đi chăng nữa thì dữ liệu của bạn cũng đã bị ảnh hưởng tương đối.
• File-infecting Virus: Đây là một loại virus máy tính tự đính kèm vào một chương trình thực thi (Executable Program). Nó còn được gọi là virus ký sinh với khả năng lây nhiễm vào các tệp có định dạng “.exe” hoặc “.com”. Một số phần mềm bị lây nhiễm virus máy tính này có thể ghi đè dữ liệu hoặc làm hỏng định dạng ổ cứng.
• Boot Sector Virus: Loại virus này thường được phát hiện bên trong ổ cứng gắn ngoài hoặc USB. Nếu máy tính bị nhiễm virus, bạn có thể bị mất quyền kiểm soát máy tính của bạn.
• Polymorphic Virus: Đây là loại virus có khả năng trốn tránh các chương trình chống virus vì nó có thể thay đổi mã mỗi khi tệp bị nhiễm được truy cập.
• Resident Virus: Virus này sẽ tự lưu trữ trên bộ nhớ máy tính. Điều đó cho phép nó lây nhiễm sang các tệp khác trên máy tính của bạn. Virus này còn có thể can thiệp vào hệ điều hành của máy tính khiến phát sinh các lỗi khi bạn khởi chạy chương trình hoặc tệp.

Điểm danh những cái tên virus nguy hiểm

Những cái tên virus cực kì nguy hiểm

• Morris (1988)
• CIH (1998)
• Melissa (1999)
• ILOVEYOU (2000)
• Code Red (2001)
• SQL Slammer (2003)
• Bagle (2004)
• MyDoom (2004)
• Zeus (2009)
• Siêu virus Stuxnet (2010)
• Flashback (2011)
• CryptoLocker (2013)
• Wannacry (2017)

Phương thức tấn công

Để hiểu được phương thức tấn công của virus trước tiên chúng ta phải hiểu được phương thức hoạt động của máy tính. Máy tính được thiết kế hoạt động bằng các lệnh ở dạng mã máy là các dãy số nhị phân và được lập trình dẫn tới những công việc được xác định lặp đi lặp lại nhiều lần để tổ chức thành module riêng gọi là “trình con” trong ngôn ngữ lập trình gọi là routine, khi thực hiện tác vụ cho routine thì trình đang chạy thực hiện lệnh đến routine đó để thực thi một tác vụ nhất định nào đó mà người dùng yêu cầu.

Virus được viết dưới dạng một routine, sẽ  thực hiện sửa tham số địa chỉ của một số lệnh trỏ đến địa chỉ của nó. Khi kết thúc virus thì chuyển điều khiển đến routine được gọi của trình. Virus máy tính chỉ hoạt động dưới dạng mã lệnh, còn khả năng tự sao lây nhiễm virus sẽ tùy thuộc vào trình độ của người tạo ra nó.

Cách phòng chống

Cài đặt phần mềm chống virus

Cách phổ biến và đơn giản nhất để phòng chống Virus máy tính là cài đặt phần mềm diệt virus. Chỉ với những thao tác đơn giản và không mất quá nhiều thời gian của người dùng nhưng lợi ích của việc cài đặt các phần mềm này mang lại cực kì lớn, giúp bạn bảo mật máy tính cũng như thông tin cá nhân của bạn thân được hiệu quả hơn. Tuy nhiên, một chương trình chống virus không thể ngăn ngừa được các virus khác với các loại có trong cơ sở dữ liệu hiện thời của nó nên người sử dụng cần phải cập nhật thường xuyên các dữ liệu của chương trình chống virus để chúng hoạt động tốt.

Đóng băng hệ thống

Khi thực hiện “đóng băng”, máy tính của bạn sẽ được giữ nguyên hiện trạng, hạn chế các thay đổi giúp máy tính khó bị nhiễu virus hơn. Và nếu bị nhiễm thì chúng sẽ bị xóa ngay sau khi khởi động lại máy tính.

Đặt ra các nguyên tắc sử dụng

Đây được coi là phương pháp hiệu quả nhất để phòng chống virus máy tính, phải luôn quét virus trước khi dùng các thiết bị lưu trữ di động hay chỉ copy các phần mềm từ nguồn tin cậy,… tránh xa các nguồn lây lan virus nguy hiểm.

Sao lưu dữ liệu

Dù đã áp dụng đầy đủ tất cả các phương pháp phòng tránh thì có thể máy bạn vẫn có thể bị nhiễm virus và dữ liệu của bạn dễ dàng bị phá hủy bất cứ lúc nào. Do vậy hãy tập cho mình thói quen tốt là luôn phải sao lưu các dữ liệu quan trọng của bạn sang một nơi khác để đảm bảo an toàn và dễ dàng phục hồi trong các trường hợp khác nhau.

Một số virus máy tính tiếp tục quay trở lại và không thể xóa khỏi máy tính. Khi điều này xảy ra, dữ liệu của riêng bạn có thể tiếp tục bị mất, bắt buộc bạn phải cài đặt lại hệ điều hành. Nếu không có bản sao lưu, sẽ không có cách nào để khôi phục dữ liệu bị mất. Với dữ liệu của bạn đã được sao lưu, quá trình diệt virus sẽ nhanh hơn và giá cả phải chăng hơn. Chúng tôi khuyên bạn nên sao lưu tất cả dữ liệu của mình, với thông tin nhạy cảm được ưu tiên. Các ứng dụng như Google Drive có sẵn trong Google Workspace cung cấp bộ nhớ đám mây với dung lượng lớn.

Luôn quét các tệp đính kèm trong email

Một trong những cách lây nhiễm lâu đời nhất và cũng là cách khiến virus máy tính trở nên khét tiếng trong thời kỳ đầu của Internet là qua email. Sau khi virus xâm nhập qua mail thành công, những kẻ tấn công sẽ sử dụng tài khoản đó để gửi nội dung độc hại đến toàn bộ danh sách sổ địa chỉ. Cách đáng tin cậy nhất để đảm bảo bạn được an toàn là mở tệp đính kèm email hoặc nhấp vào liên kết là quét bằng phần mềm chống virus.

Sử dụng các công cụ quét phần mềm độc hại

Chống virus rất quan trọng và bạn nên đầu tư vào một giải pháp mạnh mẽ, tránh khả năng virus lọt qua các kẽ hở. Nạn nên lên lịch quét phần mềm độc hại hàng tuần. Nhiều chương trình trong số này rất dễ dàng, giá cả phải chăng và đôi khi miễn phí và chúng có thể được sử dụng kết hợp với một bản sao lưu, do đó, để đảm bảo không có tệp độc hại nào được sao lưu với các tệp khác của bạn.

Luôn cập nhật máy tính của bạn

Tất cả các hệ điều hành trên máy tính đều được cập nhật thường xuyên để tăng cường các tính năng nhưng cũng bao gồm các bản vá bảo mật sẽ lấp đầy các lỗ hổng bảo mật trước khi bọn tội phạm mạng thực hiện. Bạn nên bật cập nhật tự động trên máy tính ngoài việc chạy các bản cập nhật cho các chương trình như Adobe và Java. Trước khi bạn cho phép bất kỳ bản cập nhật nào, hãy đảm bảo rằng bạn đang sử dụng kết nối an toàn và không phải ở quán cà phê chẳng hạn.

Tổng kết ngắn gọn cách phòng chống virus

Nếu không bị phát hiện và tiêu diệt, virus máy tính có thể phá hoại mọi thứ bên trong máy tính của bạn. Nhưng nếu được phát hiện sớm và thực hiện các biện pháp thích hợp thì quá trình khôi phục máy tính của bạn sẽ không mất nhiều thời gian. Cũng giống như cách chúng ta tự bảo vệ mình khỏi bị nhiễm Covid-19, dưới đây là một số lưu ý cần nhớ để giúp giữ an toàn cho máy tính của bạn:

• Tránh nhấp vào các liên kết đáng ngờ.
• Quét tệp đính kèm email trước khi bạn mở nó.
• Tránh nhấp vào quảng cáo dạng pop-up trên các trang web và cài đặt phần mềm chặn quảng cáo cho trình duyệt web của bạn.
• Khi được chuyển đến một trang web khác, đừng làm bất cứ điều gì và ngay lập tức rời khỏi trang web đó.
• Cài đặt một chương trình diệt virus đáng tin cậy và luôn cập nhật hệ điều hành cho máy tính của bạn.

Một số phần mềm diệt virus máy tính phổ biến

Những phần mềm diệt virus mạnh mẽ và uy tín mà các bạn có thể tin tưởng cài đặt và sử dụng trong máy tính của mình là:

• ESET Internet Security – Windows 1PC/Năm
• ESET NOD32 Antivirus cho Windows – 1 PC
• Kaspersky Anti-Virus – 3 PC
• Bitdefender Antivirus Plus
• McAfee AntiVirus Plus
• Trend Micro Antivirus+ Security
• Malwarebytes Premium
• Kaspersky Anti-Virus
• Webroot SecureAnywhere AntiVirus
• ESET NOD32 Antivirus
• Norton AntiVirus Plus
• Avast Free Antivirus
• Emsisoft Anti-Malware

Video về Virus máy tính là gì? Cách bảo vệ máy tính khỏi virus

Kết luận

Virus máy tính sẽ gây tổn hại nghiêm trọng cho bạn nếu như chúng xâm nhập vào được hệ thống. Hiểu về virus máy tính là gì cũng như những cách phòng tránh virus hiệu quả sẽ giúp bạn sử dụng máy tính an toàn hơn. Hy vọng những chia sẻ trên sẽ hữu ích và giúp bạn tránh virus máy tính nhé!